Đám táng Micae Võ văn Trường

Đám táng Micae Võ văn Trường

(Thầy dạy trường câm Lái-thiêu)

----------------------------

Ngày thứ bảy, 9 Décembre 1939, 6 giờ tối, nghe chuông trầm nhà thờ Lái-thiêu đổ giọng bi ai, báo tin có kẻ mới qua đời; người người đều nói: thôi rồi, ông thầy trường câm nay lìa trần! Nhà thờ đều mau mau dưng kinh nguyện cho ông Micae Võ văn Trường mới qua đời, xin cho mau về nới tiêu sái. Ông Micae Võ văn Trường thọ 69 tuổi.

Trong “Nam Kỳ Địa Phận’ sô 1.572 và 1.573, ra ngày 7 và 14 Septembre 1939, có tường thuật việc gầy dựng trường câm thứ nhứt tại Lái-thiêu; gốc gác là nhờ nơi lòng rộng rãi cha Henri Azémar xuất tiền túi ra gởi trò Micae Võ văn Trường, là trẻ điếc và câm, qua học bên Pháp, đến khi thành thân, người trở về quê hương giúp cha mà dạy lại kẻ câm khác.

Trò Micae xuất thân sang Pháp mà học, hồi đó 10 tuổi, qua nhà anh cha Azémar lo lắng mọi chuyện, cho nhập trường câm ở Rodez. Lúc học tập ở trường, thầy giáo khen, anh em chuộng. Có gan dạ, bền chí, siêng học. Tuổi đó, thuở đó mà dám lìa quê sang Pháp thì không thường. khi đó là năm 1880. 6 năm sau 1886, thì thành tài, lại trở về Lái-thiêu giúp cha Azémar; khi thì dạy tại Lái-thiêu, có lúc dời về Gia-định thì lại theo mà giúp dạy đó; hằng chăm chú lo việc dạy trẻ điếc câm vô phước. Biết bao nhiêu trẻ nhờ thầy Micae Trường nầy mà bớt sự vô phước buồn rầu!

Cứ đeo đuổi một việc ấy cho tới ngày sau hết, đếm ngược ngoài 45 năm – Micae nầy là dấu tích cha Azémar trối lại cho họ Lái-thiêu và địa phận Saigon; làm rỡ danh họ, hữu ích địa phận. Thật mang ơn cha Azémar biết bao nhiêu! Mà công khó ông giáo sư Micae chẳng biết mấy!

Cha Azémar qua đời, 9 Juin 1895, khi đó Micae cũng vẫn bền đỗ giúp việc, đối với cha nào, người cũng vui lòng phụ sự luôn. Trải qua nào các cha: Ernest Verney, Henri Hay, Henri Sion và bây giờ cha Phêrô Tròn. Người vui lòng giúp, dầu cao niên lớn tuổi mệt nhọc, cũng một lòng hăng hái như thanh niên. Lương bổng có bao nhiêu, chút đỉnh đủ nuôi mình, thì lấy làm đủ dùng: Làng Tân-thới mỗi tháng đóng  10 đồng bạc. Hội Phước thiện ở Saigon (L. A. M. A. S) cho thêm mỗi tháng 5 đồng.

Bạn của người qua đời đã lâu, cứ ở vậy, mà chuyên việc mình và nuôi con khôn lớn, có tư thất đủ dùng. Micae mất đi rồi, ấy là mất một người để làm ích lợi cho trẻ vô phước điếc câm, dầu có kẻ khác nối nghiệp.

Phận trẻ câm nhỏ đã có 2 bà phước học bên Pháp ở trường Nogent le Rotrou (Eure et Loir), nên cứ tấn tới tiếp việc cách phát đạt mau chóng hơn. Mà tội nghiệp cho phận câm lớn, từ đây còn ai lãnh dạy chúng nó nữa!

Bỡi vậy ai có trẻ câm, lo gởi liền từ còn nhỏ, đừng để lớn quá 12 tuổi khó dạy lắm.

Việc làm của Micae là việc âm thầm với Chúa, người lại là kẻ giữ miệng không nói khoe, mà vì sự ái nhơn thì tỏ bằng việc làm, nên thế nào cũng rõ. “Hữu xạ tự nhiên hương”, vậy quan trên đã lo ban thưởng Médaille cho người hữu công; đây là việc quan Đốc học Gia-định đã dò xét và tâu xin. Mà thật đã được như sở cầu. Người khiêm nhượng và âm thầm, thì chết cũng khiêm nhượng và yên lặng. Médaille bậc hạng nhì công ghiệp, đã ban tại tại Dalat 19 Juillet 1939. Song vì quan trên đa đoan chưa định ngày gắn, kế hay tin qua đời, thì mới đem xuống cho bà con đặng xem. Nên người chẳng có đeo nó mà khoe khi nào trong đời. Mà thôi, người từ sự vinh sang thế gian, mà chực lãnh khuê bài Chúa ban thưởng là phước Thiên đàng.

Trong tháng Novembre. Micae Trường đau sơ sài không lấy chi làm nặng, song vì lớn tuổi thì bịnh gia tăng. Đến tháng Decembre thì nặng, thầy thuốc annam chạy. Còn ăn uống chút đỉnh. Trong nhà hết trông cậy, vậy ngày thứ năm trước lễ Đức Mẹ, thì rước cha ban các phép, và chịu Viaticô. Gương mặt người vẫn vui vẻ, tay cầm chuỗi luôn. Trên đầu để tượng Đức bà cứu giúp, bên bàn thì ảnh chuộc tội; cách người nhẫn nhịn, chịu cơn đau bịnh cuối cùng rất vui lòng và có đức tin lắm –Ai trong bà con bổn đạo tới thăm, thì chấp tay xá, chỉ cám ơn.

Sau hết thì người mòn mõi mà qua đời 9 Decembre 1939. Rày đặng gặp cha Henri Azemar trên trời, cha con sẽ nói đặng vui vẻ thong thả, chẳng còn dùng dấu ra bộ tịch chi nữa.

Vừa qua đời, khi đó là thứ bảy, thì cha sở Lái-thiêu có đánh dây thép cho Đức cha Saigon, quan chủ tĩnh Thủ-dầu-một, quan đốc học chánh Gia-định dặng hay Micae Võ văn Trường qua đời. Sáng thứ hai, quan chủ tĩnh Thủ-dầu-một là M. Wolf có xuống tại nhà mà trao bằng cấp cho em của Micae Trường là Võ văn Cao. Ngài để bằng cấp và khuê bài trước ảnh chuộc tội trước quan tài, rảy nước thánh, nguyện kinh chút và nói cho anh em con cháu trong nhà rõ: “Quan lớn có đặng bằng cấp Hànội gởi lại, song vì nhiều công việc, chưa kịp định ngày gắn khuê bài, nay mới đặng tin cha sở Lái-thiêu cho hay Võ văn Trường qua đời, thì quan lớn đem Médaille xuống, để con cháu nhớ dấu tích người có công giúp trẻ câm lâu năm.”

Ngày thứ ba, 6 giờ, đoàn trẻ câm nam nữ trong họ để tang, cùng con cháu, nhiều bổn đạo, và có cha, bà phước, nhiều viên chức, đến rước linh cửu đến nhà thờ. Dọc đường tiếng kinh nguyện, hòa tiếng nhạc ai bi cho đến nhà thờ, rước và làm lễ - Chánh tế cha sở Lái-thiêu, có thầy năm thầy sáu giúp – Có mấy cha xung quanh đến chầu lễ. Trên ghế dọn riêng ở cung thánh có Đức Giám mục Saigon đến chầu. Ghế các quan: có quan chánh chủ tĩnh Thủ-dầu-một, Đốc học chánh Gia-định, và một ít ông lớn trong ty sở theo dự.

Lễ tất, Đức cha, các quan, các cha, anh em bổn đạo đồng đưa linh cửu đến huyệt, để cầu nguyện và tự giã ông phen sau chót.

Thật là một đám tang xác long trọng, tưởng thuở giờ tại Lái-thiêu chưa có đủ chức sắc đạo đời như vậy.

Thôi, tới đây xin giã từ ông Micae Võ văn Trường một phen sau hết, đất huyệt vùi lấp hài cốt ông, mà không vùi lấp đặng công khó ông mấy mươi năm trời khó nhọc với phận sự trong việc giáo huấn trẻ câm. Trước mặt đời ông sống và làm việc cách âm thầm thinh lặng, mà công nghiệp ông Chúa sẽ cao rao mà ban thưởng trên Thiên đàng. Nay trông cậy ông đã đặng ca tụng Chúa với thần thánh muôn kiếp.

In memoriá æterná Justus !

Người lành sẽ được nhớ đời !

F. X. Lê vĩnh Khương

Nguồn: Báo Nam Kỳ Địa Phận, số 1588, ngày 28. 12. 1939