CUỘC
LỄ NGŨ TUẦN CHÁNH TẾ
Cha
Félix Frison (Hoàng) là Cha sở họ Mặc-bắc ngày 20 Novembre 1935
------------------------------------------
Trước khi chấm mực cho
ngòi viết tỏa cuộc lễ nầy, thì lòng tôi rất ái ngại, e mất thì giờ mà đọc cùng
sợ trách thầm rằng: khéo ăn cơm mới mà nói chuyện cũ, đã qua ba tháng mấy rồi,
nên ai thèm coi chi; song xin độc giả chịu phiền miễn thứ cho tôi thỏ thẻ một
ít lời, trước là sáng danh Chúa, rạng danh cho địa phận Saigon, sau cũng đẹp mặt
nở mày cho họ Mặc-bắc, vì Chúa đoái thương con Nam-Việt, mở lòng cho cha Frison
mạnh lòng lìa cha mẹ, bỏ anh em là máu thịt, cùng quê hương mến yêu, mà qua
Nam-kỳ lo cho sáng danh Chúa. Địa phận Saigon đặng một vị thừa sai, làm việc
trong vòng 50 năm, lấy làm danh vọng biết là dường nào, vì trong các đấng thừa
sai bên Langsa qua Nam-kỳ, không mấy cha mà sống tới lễ nầy; tôi nhớ có mấy cha
sau đây là: Cha Bề trên Gernot, Cha Bề
trên Montmayeur, Cha Abonnel, Cha Sidot, Cha Laurent, sau đây là Cha Frison; trong mấy trăm mà có bấy
nhiêu cha tới lễ nầy, âu là địa phận lấy làm có phước mà đặng một vị thừa sai
trường thọ! Họ Mặc-bắc đặng một đấng chăn ở lâu dài, coi sóc chăm nom, mở mang
việc phần hồn phần xác, hằng nghe lời giảng dạy khuyên răn, xưng tội rước lễ,
cùng đặng chịu các phép bí tích no nê dẫy đầy; phần xác phần đời có sự chi trắc
trở, thì cha giúp đỡ cùng lo sắp đặt nhà cữa trong sở Mặc-bắc. Vậy xin chư vị
khán quan N.K.Đ.P chịu khó mất một ít phút coi chơi giải trí mà hiệp với tôi
cám ơn Chúa và vui mừng cho địa phận Saigon cùng họ Mặc-bắc.
Vậy Félix Frison sinh ra
1862, bỡi cha mẹ đạo đức, muốn cho con mình ngày sau giúp việc đạo thánh, thấy
bề thế gian chán ngán, khó lo việc linh hồn, nên hai ông bà nguyện trông cho
con khi lớn lên như ý mình hi vọng! Mà quả thật vậy, khi Félix còn nhỏ thì tánh
tình đã ưa muốn việc sẽ làm đến sau, ưa giúp đỡ cha sở trong họ; lúc học trường
họ, hết giờ học thì lúc thúc xung quanh, trông cho cha sở kêu biểu làm việc gì
thì lấy làm vui, nhiều lần hễ vắng mặt
không có ở nhà, cha mẹ cho tới nhà cha sở, thì có Félix; ưa ham giúp lễ, thấy
cha sở mặc áo lễ, Félix mĩm cười khoái chi lắm, đứng sau vuốt ve xa xa, cách
mong ước phải chi mình đặng vậy.
Cha sở dọ tánh tình Félix
ám hạp, liền cho vào trường Latinh nhỏ khi đặng 10 tuổi là 1872. Lúc ấy Félix
nghe cha sở cho vào trường như đã xin nhiều lần, thì lấy làm vui, phần cha mẹ lại
càng hứng chí, nên lo sắm sanh mọi sự cần dùng trong trường.
Vào trường, thì tuy Félix
nhỏ tuổi, song chăm nom nghe lời cha dạy lớp bề ngoài, bề trong thì vưng lời chịu
lụy cha linh hồn, tập bề nhơn đức, nên bề học hành tấn tới mà bề nhơn đức lại
càng tấn tới hơn nữa.
Qua năm 1880, thì Félix
được tuyển bổ vào trường Latinh lớn: lòng hớn hở, đặng mặc áo dòng, đi đứng ra
vào lấy làm ngộ nghĩnh vui cười lắm. Một lần kia nghe các thầy bạn học nói việc
giảng đạo bên xứ xa, là việc đẹp lòng Chúa lắm, cũng như tử đạo sống, vì phải
lìa cha mẹ bỏ quê vức, ra thân đi hi hinh mạng sống vì Chúa, âu là lòng Félix
khi ấy phát lửa kính mến Chúa, muốn trẩy đi xứ xa mà mở mang nước Chúa, bèn bàn
tính cùng cha linh hồn, người ưng ý, dạy phải tỏ cùng cha mẹ hay: cha mẹ đặng
tin con muốn vậy, dầu yêu thương con, song vưng ý Chúa, dưng con cho Chúa, dầu ở
đâu cũng sẵn lòng, Félix đặng tin cha mẹ ưng chịu, sự mình đã sẵn lòng, nên vui
mừng khôn xiết! bèn xin vào nhà trường Hội giảng đạo tại Paris là năm 1882. Đặng
vào trường thì thầy Félix lo tu bổ kinh hồn hầu chờ ngày chịu chức thầy cả, lo
khí giái mà ra trận. Vậy người đặng bề trên kêu người chịu chức thầy cả, người
rất vui mừng, mong ước cho mau tới ngày hòng trẩy đi, vậy đã chịu chức thầy cả
27 Septembre 1885. Chịu chức rồi người về thăm cha mẹ bà con xứ sở một lần sau
hết, giã từ mà chờ lịnh bề trên bỗ đi xứ xa, Hởi ơi! Ngày ấy trở nên ngày đau
thương, buồn thảm cho cả hai bên ai nói cho cùng! Một đang phải mất con lìa anh
em, không trông thấy nữa, một đàng ra đi không rõ sẽ bỏ thây bên xứ xa lạ hay
là sẽ ra làm sao, nên hai đàng như gươm dao đâm vào ruột! song bỡi ý muốn cho
danh Chúa cả sáng, nên phải bằng lòng để cho ra đi, phải liều mình tế lễ sự đau
thương, sấn bước vào trường lãnh lịnh, khi ấy Bề trên định bổ người đi địa phận
Saigon – lo giã từ các cha cùng các thầy – cuộc giã từ nầy cách làm cùng kinh
giọng hát rất nghiêm trang thâm trầm động lòng lắm, ai thấy và nghe khó nỗi cầm
nước mắt.
Vậy người xuống tàu đến
Saigon là 6 Janvier 1886, đời Đức cha Isiđôrô Colombert. Đức cha định cho cha
đi Cái-nhum học tiếng annam đặng một tháng, rồi lên làm giáo sư Taberd cùng lo
họ Chợ-đũi cho tới tháng Août năm ấy; đoạn xuống Cái-mơng học tiếng annam gần một
năm, sau trở về Taberd lại cho đến cuối 1887. Từ Janvier 1888 cho đến tháng
Janvier 1889, làm giáo sư trường Latinh. Qua 30 Janvier 1889 đi Tha-la coi họ.
Đến 1 Septembre 1891, trở lại Cái-mơng, phụ giúp cha Bề trên Gernot (Quí) coi địa
sở Cái-mơng, khi ấy còn gồm cả địa sở Bến-tre. Cuối Janvier 1894, đặng lịnh Đức
cha đổi làm cha sở họ Bến-tre, lúc ấy Bến-tre đã tách riêng làm một địa sở,
không còn nhập về Cái-mơng.
Mồng 8 Decembre 1895, người
đổi về làm cha sở họ Búng, ở đó đặng 4 năm, lại đổi về làm cha sở họ Mặc-bắc là
20 Fevrier 1900 thế cho cha Soullard. Vậy từ ngày bước chơn lên đất Nam-kỳ cho
đến ngày lãnh họ Mặc-bắc, đã 16 năm trải qua mấy họ, những chuyên lo phận sự
mình, đầu hết thì lo học tiếng annam, học ngày học đêm, bỡi ham học nên mau
chóng giảng dạy đặng. Các việc trong các họ đã trải qua thì tận tình lo lắng hết
lòng, dầu cực khổ vui buồn Bề trên dạy đi đâu cứ vưng lời; bỡi vưng lời nên
Chúa thưởng đời nầy sống đến ăn lễ Vàng mà còn cưỡi ngựa chạy vo vo.
Khi người tới lãnh họ, thấy
nhà Presbytère, nhà trường, nhà các dì ở, cái nào cũng cao niên hết; song
Presbytère nền và gạch còn chắc, nên lo thay cây sửa lại cho ra mới, còn trường
nam, trường nữ, nhà các dì phước ở thì lo cất lại mới hết, lẫm lúa cũng mới; kế
plafond nhà thờ hư thì người cho sửa lại, làm bằng sắt chắn chắn, luôn dịp cũng
xây thêm hai tháp cao vọi vọi và mua 6 chuông của cha Moreau để lại, đem lên
tháp, ngày lễ cả đỗ vang dậy, kêu mời, nhắc lòng trí mọi người trễ nãi biếng
nhác nhớ phận sự mình.
Trước nhà thờ có ao hồ,
thì người liệu phương xây núi giữa mà kính tôn Đức Mẹ, có bàn thờ làm lễ đặng,
và cũng có lập Hội Môi-khôi, trong mỗi ngày Chúa nhựt đầu tháng đều có dịp mà
nhớ đến Đức Mẹ. Người thấy nữ nhi đông, lại miệt Basse Cochinchine không có chỗ
mà dọn tập nữ nhi muốn vào tu trì cho dễ, bớt tốn, thì bàn tính cùng Bề trên và
Bà mẹ nhà Saint enfance Saigon lo lập một Jevénat cho nữ nhi tại đó và miệt
Bãi-xan, Chà-và, Giồng-rùm, Trà-vinh cùng mấy họ xung quanh, đặng rước kẻ dọn
dưng mình cho Chúa; ý kiến cũng hay, vì lo sẵn sau vào nhà lớn thì đã thông thạo
nhiều điều. Đoạn cha lo tu bổ nhà các dì Annamites de la Croix ở dạy con nít
trước, ra vên vang mát mẽ, xứng chỗ rước nữ nhi vào nhà tập, cũng lo cho các nữ
nhi vào nhà trắng, Cái-mơn, Chợ-quán bộn bàn, và lo gởi học trò vào trường
Latinh Saigon. Trào người làm cha sở, thì đặng cha Pierre Xứ; J. Bte Nhạn;
Antoine Luật; J. Bte Doan; André Sử; J. Bte Bạch; Jean Sinh cùng Paul Bạch chịu
chức hồi hương vinh qui v.v, rày còn ít thầy và học trò trường nhỏ cũng khá
khá.
Nhà thờ, nhà cha sở, nhà
trường, nhà phước các họ xung quanh như: Rạch-lọp, Tân-thành, Tiểu-cần,
Bông-bót, thêm nhà thờ Rạch-vồn cũng một tay người lo tạo lập. Lạ điều nầy, là
trong vòng 35 năm ở Mặc-bắc, không mấy khi nghe đau lặt vặt, không bao giờ thấy
dùng khăn hỉ mũi, có một lúc người bị sung tê và bị ruột dư phải mỗ, điều dưỡng
ít ngày và sau Bề trên định phải về tây nghỉ ít tháng; chừng trở về bổn đạo lo
cuộc rước rất náo nhiệt, từ thuở nay Mặc-bắc chẳng bao giờ mà có cuộc như vậy,
đã có thuật lại trong N.K.Đ.P
Cha chả! tôi đã đi lạc đề
rồi, nói rằng: Lễ vàng, mà đi thôi nào bên tây, rảo miền trên miệt dưới gì đủ mững
mà chưa thấy gì là Lễ Vàng. Xin chư vị miễn chấp. Trong họ thấy cha có lòng lo
lắng cho mình cả hồn cả xác, tận tâm tận lực, thì phải tính làm sao cho phải đạo
phụ tử tình thâm. Vậy trước lễ vàng cũng có phái người đi coi cuộc lễ Vàng của
cha sở Chợ-quán cách thức dọn đặng sau gô kiểu được phần nào hay phần nấy; lại
cũng chung phần nhau lo góp tiền làm một phần ruộng để sau lấy lợi mà dọn cuộc lễ Vàng cho long
trọng, ý kiến cũng đặng, song l’homme
propose Dieu dispose, việc nầy không kết quả bao nhiêu. Lúc cấm phòng các
cha bổn quốc tháng Juillet 1935, các cha xứ sở Mặc-bắc, nghe nói phong phanh sẽ
mừng lễ Vàng cha sở Mặc-bắc đúng ngày chịu chức là 27 Septembre, song dời trúng
ngày lễ Félix là bổn mạng cha cho dễ bề, bớt mưa dong; song trong họ có bề
không hiệp ý, nên buổi tối nọ trong Séminaire, lúc còn cấm phòng, các cha Mặc-bắc
hiệp lại bàn tính phải làm sao giải tán cái không khí bất hiệp ý đó, mà lo cho
hòa hiệp lại chung cùng với nhau, hầu lo cuộc hiếu thảo cùng kẻ chăn đã dày
công phu. Vậy bàn bàn nói nói một hồi ra ý kiến nầy: anh em bạn thầy cả Mặc-bắc
phải tựu về cho đủ mặt, dầu ai không thuận ý, thấy chúng ta ở cách trở mà đồng
một ý lo tính cuộc lễ thì xung độc phừng gan cho mấy, cũng phải giải độc êm phổi.
Vậy đã cho cha Joseph Hải hay mà tin lại trong quới chức và bổn đạo, ngày 21
tháng Août, chúng tôi sẽ tựu đủ mặt mà lo cuộc lễ Vàng.
Đến ngày đã định, đủ mặt
các cha gần hết, xin ra mắt với quới chức và bổn đạo cũng khá đông nơi trường học:
Cha Nhạn quyền doyen, vì cha Xứ bịnh hoạn nên vắng mặt, diễn thuyết giải tán mấy
cái ung độc, nên đã bỏ thăm đặt bàn trị sự (comité) mà lo. Mà thật cũng nhờ vậy,
nên cuộc lễ ra xứng đáng trong chốn thôn quê… Xong rồi, lên nhà cha sở dùng cơm
trưa, một điều lạ, không hẹn không tính trước, mà số các cha ngày ấy là 12 đấng,
cha sở nữa là 13, nên vui vui cười cười ngó nhau hớn hở, vì tự thuở nay, chẳng
bao giờ Mặc-bắc mà các cha về đủ mặt vậy. Cha sở ngày ấy coi thêm kilo bộn và
coi màu trẻ hơn một thí; cơm rồi từ giã đâu về đó.
Vậy mấy membres trong
comite lo phó quyên tiền bạc, công dân thì bổn đạo phụ lực, cha sở vui lòng cho
một số lúa hơn vài thiên ăn dọn; củi lá ra cồn của nhà thờ, cây làm nhà tiệc
thì mỗi vườn bổn đạo ở đất nhà thờ, mỗi nhà ít cây. Một cây làm chẳng lên non,
ba cây giụm lại nên hòn núi cao, nhờ nhiều người, nhứt là hai cha phó là: Giuse
Hai và Phêrô Thới làm thủ bổn, đốc phách chỉ biểu, nên nhà thờ sơn phết lại ra
vẽ mới mang, cờ xí sắm thêm mấy lòng căn: banderoles dây qua dây lại, cột cờ
trước mặt tiền nhà thờ gió thổi phất phơ, coi vẽ long trọng lắm. Có sắm 1 bộ đồ
lễ đủ Chasuble và dalmatiques drap d’or cùng banquettes, dưng dùng trong cuộc lễ:
banquettes theo kiểu kim thời coi phải thế đẹp mắt, thợ tại xứ làm. Đờn hát thì
do cha Félix Trình tập luyện, đôi ba phần nghe thâm trầm, khá lắm; công phu người
lo tập rèn rất dày, mà cũng phải, mấy thuở mà có ông nội vậy, nên đổ mồ hôi,
sôi nước nước miếng cũng không phiền. (Cha Frison là Parrain của ông già cha
Trinh).
Nhà tiệc có Façade tam
quan, coi cao vọi vọi, oai nghi rộng rãi; nhà ngang để đãi Đức cha và các cha,
cùng khách viên chức, có lót ván răm, plafond có đính bông hoa coi đoàn hoàn;
xung quanh trên có mấy câu chữ Latinh, langsa, annam ám hạp cuộc lễ Ngũ tuần; mỗi
đầu cột, có niên hiệu: ngày sinh, vào trường, chịu chức, qua Nam-kỳ, ở các họ của
Jubilaire; còn trong ba nhà khác đã người thường và trong họ không ván răm chớ
cũng trao giồi lộng lượt; ngang sau thì để nấu nướng; bò heo sẵn, hết con nầy vật
con khác, có nhà tròn riêng cho dạ nhạc Cái-bông giúp vui.
Trường học nam, thì dùng
cho các cha nghỉ đêm, đâu đó có người phải giữ phần việc bổn phận. Tại ngã tư
trước, cách nhà thờ độ 100 thước, có làm một khải hoàn môn tứ giác, coi lịch sự,
tốn kém công phu cũng nhiều. Ngày 18 các cha quê quán Mặc-bắc lần lượt tới,
sáng bữa 19 bổn đạo chào mừng, hát nhiều bài kể công phu cha lành: kể lúc vui,
giọng hỉ hoan, lúc buồn giọng bi ai, vui buồn lẫn lộn pha nhau, mà nhắc các việc
cha đã lo lao lực vì con chiên, khi lành mạnh, khi đau mổ xẻ, đi Đalat, đi Tây,
mà lòng còn ở lại với con chiên, trông mong cho mau về gặp mặt, nay gặp cuộc, tỏ
phụ tử tình thâm. Đoạn cả ngày nhập tiệc, bàn nầy dứt lui, kế dọn bàn khác liên
miên, đến đỗi kẻ dọn phải xiểu: nội ngày ấy các cha cùng quới chức mấy họ trong
sở đã mời, thì lãi rãi ô tô này kế ô tô kia đem tới, trưa thì bộn bàn rồi. Bữa
cơm tối có trên 40 cha tây nam! đang dùng cơm tối, thì có Chánh phó Tham Biện Trà-vinh, cùng một vị quan
langsa đến chúc mừng lễ Vàng; lúc ấy cũng có cộ đèn, lính lon con gần sáu bảy
chục, có bong hình cha, khiêng đi lẫn quẩn sau lưng cha, cha ngoái lại thấy thì
la, có đâu vậy, có đâu vậy! làm cho ai nấy reo cười lộn ruột, nhứt là các cha
nơi bàn cơm, thì tay chỉ miệng cười om sòm, nhờ Đức cha đã tỏ bày mà xin Đức Giáo
Tông ban cho, khi ấy cha Frison lộ vẽ hoan hỉ, song bỡi mừng quá nên rưng rưng
đi lận!
Đoạn xuống trường nam mặc
áo lễ: Cha Antoine Luật làm Diacre;
Cha J. Bte Bạch làm Sous-diacre; Cha
Gioan Sinh làm Cérémoniaire; Cha Paul
Bạch làm Thuriféraire; Đức cha cũng
xuống mặc rochet mà hiệp procession
cũng các cha lên nhà thờ; đồng nhi nam nữ thì lúp tràng hoa, nhành lá, lính
tráng quới chức sắp hàng rước, chuống đổ trên tháp inh ỏi; tới trước cấp lên
nhà thờ ngừng lại, thợ chụp hình ráp giành nhau mà họa làm kỷ niệm.
Vào trong nhà thờ, người
ta đã chật như nêm, kẻ nào chưa vô, thì hết vô đặng, nhạc thổi bản hân hoan rước,
đâu đó an lạc đoạn, thì trên Tribune đờn bắt lên, bọn hát xướng Quid retribuam Domino 2 phần, nghe thâm
trầm ý vị, ám hạp cuộc lễ; kế cha J. Bte Nhạn lên tòa đọc thơ Tòa thánh gởi ban
phép lành Đức Giáo Tông, ai nấy lấy làm cảm động! nhứt là cha Jubilaire, vì nhớ Đức Giáo Tông không
quên tông đồ hy sinh mạng sống mà làm việc trong vườn Hội thánh Đức Chúa Trời
đã 50 năm, bỏ cha mẹ bà con quê vức mà lo mở mang nước Chúa, nên đã gởi phép
lành mà thưởng. Đoạn cha mở bài nhắc giáp 100 năm Á thánh Marchand (Du) đã dàu
công gieo vãi hột giống trong đất Nam-kỳ, hột giống quí tốt hơn hết là đổ máu
ra như có lời: Sanguis Martyrum semen
Christia-norum est . Đoạn ngài đãn tiểu sử cha Frison từ nhỏ cho đến qua
Nam-kỳ 50 năm, nhứt là các việc tại họ Mặc-bắc trong vòng 35 năm.
Giảng dứt lời khi sự làm
lễ Messe chantée; khá khen: hễ ăn lễ
vàng thì sao cũng lụm cụm, song lễ hát chửng chàng, duy co hai tay rung mà
thôi. Trong mùa lễ thì hát đôi ba phần nghe cũng khoái tai. Lễ rồi gần 10 giờ,
đoạn thỉnh Đức cha cũng mời cha sở và các cha cũng xuống nhà tiệc chào mừng. Đồng
nhi nam đọc trước, nhiều bài giọng hay, Hormonium,
violon và flute đưa theo ăn rập,
kế đồng như nữ cũng đọc bài, rồi có 3 trẻ nữ nho nhỏ 9, 10 tuổi dialogue; đứa
thì giả đò không biết cuộc gì mà có Đức cha, các cha cùng thiên hạ tới đông đắn
vầy; đứa lại trả lời, cơ khổ, sao em không biết, không hay; kìa đã mấy tháng trời
các cha quê quán mình về bàn soạn, rồi quới chức, bổn đạo hiệp mà lo don dẹp mừng
lễ Vàng của cha sở… vân vân. Cách nói dạn dĩ ở trước mặt mọi người; lóng tai mà
nghe nó nói, ai nấy cười cười vui vẻ, và có lúc cũng hát mà cầu nguyện cho cha
sở cùng nhiều đều nói có duyên, uổng một đều, là phải chi cho nó ăn mặc đồ lạ lạ
một chút, thì coi ngộ hơn. Khá khen các bà dòng ông thánh Phaolồ rèn tập. Kế bổn
đạo Bông-bót cũng xin dự đọc ít bài mừng cám ơn cha. – Rồi nhập tiệc là quá 11
giờ. Bàn tiệc Đức cha và các cha Tây Nam gần 60, có một ít viên quan: Đốc phủ Tố,
Hội đồng Phát, v.v Bàn bên kia các Bà dòng thánh Phaolồ chừng 30; ngang đó thì
các dì phước đen: Thủ-thiêm, Chợ-quán,
Cái-mơn, Cái-Nhum chừng 40. Ấy là những đấng vì tình công khó, mến yêu
quen biết chí thiết, nên đến mà dự cuộc vui mừng hỉ hoan nầy. Bên bàn Đức cha
và các cha thì đồ tây ròng, Menu hẵn hùi, mỗi đấng thì có cây quạt giấy nho nhỏ
có in ngày Ngũ tuần làm kỷ niệm. Tới tuần sâm-banh, Đức cha đứng dậy nói ít lời
mừng chúc cho cha Frison, người nhắc lại có một lúc cha Frison cũng vào hàng đặng
tuyển cử làm giám mục…cầu chúc cho cha hồn an xác mạnh mà tới noces de Diamond – ad multos annos …vỗ
tay lốp bốp dậy bàn tiệc.
Đoạn cha Frison đứng dậy
rất mũi lòng, ngài thấy Đức cha, các cha đông đủ: kẻ nam người bắc, lớp địa phận
Saigon, thêm ít cha Cambodge và một cha Laos quen thuộc, nói ít lời cám ơn Đức
cha và các đấng đã vì tình mình, chẳng nệ đàng xa dặm thẳm, đến chung vui cám đội
ơn Chúa với mình – người rất đội ơn, xin Chúa trả công, ai nấy nơi bàn vỗ tay lốp
bốp, ngồi xuống, chuyện chuyện vui vui mà dùng chén vui cho rồi. Ra khỏi nhà tiệc
là gần 2 giờ.
Ấy dón lại ít điều về lễ
Ngũ tuần cha Frison, cũng có điều khuyết điểm, xin chư vị độc giả miễn chấp, vì
tôi không dè mà phải viết ra, song bỡi thấy đã lâu, không ai nói tới, một cuộc
chưa bao giờ có ở xứ Mặc-bắc, là một họ lớn trong địa phận, làm thinh cũng ngùi
ngùi. Vậy rạng danh đạo thánh Chúa, đặng một tông đồ trong vòng 50 năm chẵn lo
mở mang nước người cho thạnh vượng, ắt Chúa cao cả ngự trên thiên cung, thấy vậy,
thêm ơn thánh sủng cho người đời nầy mà nhứt là đời sau.
Hội thánh Roma thấy một
tướng sốt sắng ân cần trung tín trong nữa thế kỷ này, đánh dẹp xác thịt ma quỉ
thế gian, nội ngoại qui về một ràn cùng một kẻ chăn, phần đời thì gần médaille,
còn phần đạo thì gởi medaille thiêng liêng là phép lành Tòa thánh, âu là Hội
thánh gặp một tướng như vậy, không nói ra,
chớ gởi phép lành là chứng lòng rất hỉ hoan, mang ơn khôn cùng.
Hội giảng đạo ngoại quốc
đặng một vị Thừa sai lâu dài bền bỉ trong mấy mươi năm, nghe tin mừng lễ nầy,
thì lòng đầy hứng chí hân hoan, vì trong kẻ sang xứ xa lạ nước, phong cảnh nghịch,
khó bề mà sống dến tuổi nầy, nên lấy làm quí báu lắm.
Hội thánh Nam-kỳ: nhứt là
Đức cha đang kim trị, thì hớn hở nói sao cho xiết! đã bốn trào giám mục rồi: là
Đức cha Colombert, Đức cha Dépierre, Đức cha Mossard, Đức cha Quinton không đặng
phước mừng lễ Vàng cha Frison, nay người gặp hội như vầy, dầu xa xuôi nhiều việc
buộc ràng, song ráng đến mà tỏ lòng hỉ hoan cọng lạc cho mãn cuộc tiệc.
Địa phận Saigon rất vui mừng,
vì đặng một vị linh mục Thừa sai làm việc trong vòng 50 năm, mà khỏi phải phiền
hà kêu trách. Xét theo phần đời, một người làm việc liên tiếp trong nhà nước,
hay sở nào mặc lòng, mà làm lâu năm như vầy đoàn hoàn, ất sẽ được phần thưởng rất
lớn, và nhà nước hay là sở ấy lấy làm hạnh phước biết chừng nào, tiếng khen ngợi
lẫy lừng! nay địa phận cũng vậy, ngày ấy các cha dầu xa cách tới Đalat, cũng tuột
xuống đất Mặc-bắc mà mừng tỏ sự hỉ hoan cùng đồng bào với mình.
Các họ đã đặng phước cha
Félix trải qua, dẫu đã lâu mặc lòng: làm một lễ misa mà thôi, cũng đủ sẽ nhớ lại
mà lấy làm vui mừng cùng cầu chúc cho cha, huống chi kẻ đã đặng phước người rửa
tội, giảng dạy, ban các phép bí tích khác, cùng ở lâu nhứt là họ Mặc-bắc, thì
lưỡi nào nói cho cùng, cắt nghĩa sao cho hết, ơn sâu ngãi trọng! nên nghe tin
cuộc lễ ắt là hứng tâm khoái chí, dầu tổn bao khó nhọc cũng chẳng nài, miễn cho
đặng ơn đền nghĩa đáp thì mới phỉ lòng
Vạn tuế cho Hội thánh
Roma, trông ước cho có nhiều đấng sống đến mừng lễ Vàng.
Vạn tuế cho Hội giảng đạo
ngoại quốc, chúc gặp lựa đặng nhiều kẻ sống đến tuổi nầy.
Vạn tuế cho Đức cha
Isiđôrô, trong đời người mong cho gặp đặng nhiều tay gặt sống mà mừng như cuộc
lễ nầy.
Vạn tuế cho địa phận
Nam-kỳ, vì đặng phước rước cha Félix lo trong vườn tận tâm tận lực trong vòng
50 năm.
Vạn tuế cho họ Mặc-bắc,
vì đặng kẻ chăn 35 năm chẵn, đầy dẫy chứa chan ơn thiêng liêng bỡi tay người
ban xuống, trông mong cho đến ngày lễ ngọc.
(Chung)
A. Luật
Báo Nam Kỳ Địa Phận, năm
1936.
…cha Félix Frison, Chánh
sở Búng trong gần 5 năm, người đã để lại Búng tiếng vang cho đến ngày hôm nay…
