ĐỘC
GIẢ:
Tại sao người ta thường nói ghép “tết nhất”?
Có phải “nhất” có nghĩa là một hay không?
AN
CHI:
Hai tiêng tết nhất chỉ dùng để nói về
tết Nguyên đán chứ không chỉ các tết khác trong năm (như Đoan ngọ, Trung thu,
vv. Nhất là đầu tiên; nó là một thành
tố ghép vào sau từ tết để láy nghĩa của
từ này theo kiểu hai từ cùng nghĩa hoặc gần nghĩa đi chung với nhau. Tết ở đây
là tết Nguyên đán nói tắt, mà Nguyễn đán là buổi sáng đầu tiên (của năm âm lịch).
Đồng thời, những ngày tết cũng là những ngày đầu tiên trong năm mới. Cái nét
nghĩa “đầu tiên” rõ ràng là một nét nghĩa chung cho cả tết lẫn nhất. Một số nhà
nghiên cứu đã cho rằng tết nhất là lối nói trại âm của tiết nhật (=
ngày tết). Ta khó mà giải thích được vì sau mà tiếng thứ hai lại phải chuyển từ
thanh 6 (dấu nặng) sang thanh 5 (dấu sắc), nghĩa là từ nhật thành nhất. Hơn nữa, tiết nhật
là một cấu trúc chính – phụ của tiếng Hán trong khi người nói hiện nay vẫn còn
cảm nhận được rằng tết nhất là một cấu trúc đẳng lập của tiếng
Việt trong đó tết và nhất là đồng nghĩa hoặc gần nghĩa với
nhau.
Kiến
thức ngày nay, số Xuân Quý Dậu
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét