Bản đồ chữ viết trên thế giới

 Người Hàn họ viết:ㅒ, ㅘ, ㅞ, ㄷ, ㅈ, ㅎ…, có không ít người VN chúng ta thấy "vẽ chữ" như vậy tưởng chế tác từ chữ Hán, cũng là "ký tự biểu ý" như chữ Hán? Không phải! Đó là những "ký tự biểu âm" trong bộ chữ Hangul, cũng hệt như chữ Quốc ngữ mà người Việt đang dùng, nghĩa là ghép các âm lại với nhau mới tạo thành "chữ" (word).

BẢN ĐỒ CHỮ VIẾT CỦA THẾ GIỚI

* Nhân loại hiện nay đang xài hệ thống chữ viết biểu âm, và hệ thống chữ viết biểu ý. Đại đa số các quốc gia đều dùng chữ viết biểu âm!

- Chữ viết BIỂU ÂM (biểu thị âm thanh): mỗi ký tự được dùng để đại diện mỗi âm (không mang nghĩa). Ghép các ký tự ghi âm lại với nhau, tức ghép âm, thì mới tạo ra "chữ" (word) mang nghĩa.

- Chữ viết BIỂU Ý (biểu thị ý nghĩa): mỗi ký tự (character) là một đơn vị ngữ nghĩa, tức mỗi ký tự đều mang sẵn nghĩa.

1/ Trên toàn cầu, chỉ còn lẻ tẻ vài nước còn dùng chữ viết BIỂU Ý mà thôi (là chữ Tàu, chữ Dravidian ở Nam Ấn...), còn hầu hết các quốc gia hiện nay đều dùng chữ viết BIỂU ÂM ráo trọi!

Do nhiều người trong chúng ta quen với ký tự a, b, c ... của Chữ Quốc ngữ (mượn từ hệ thống ký tự Latin), nên tưởng chỉ có ký tự abc mới là biểu âm. Kỳ thực, không phải vậy. Mà có rất nhiều cách chế tác ký tự ghi âm, còn gọi là "chữ cái" (letter), đa dạng và sinh động vô cùng!

Như Hangul của người Hàn, với bộ "chữ cái": ㅒ, ㅘ, ㅞ, ㄷ, ㅈ, ㅎ…

Như Cyrill của người Nga, với các "chữ cái": Я, ы, ю, Б, В, Г, Д …

Như Thái Lan dùng bộ "chữ cái": ก, ข, ฅ, ฆ, ฌ, ฑ …

Rồi chữ Ả Rập ngoằn ngoèo, với bộ "chữ cái": غ, ض, ش, ق, ي, ت …

Người Do Thái dùng bộ "chữ cái": א, בּ, ה, ג, ט …

Trong những Bộ "chữ cái" (Alphabet) dẫn trên đều có các ký tự ghi nguyên âm (vowels), và ký tự ghi phụ âm (consonants).

Coi, trên bản đồ đính kèm. Nào là hệ thống chữ cái Latin (trên bản đồ tô màu xanh lá cây), nào là hệ thống chữ cái Ả Rập (màu xanh da trời đậm), chữ cái Cyril bên nước Nga (màu vàng), hệ thống chữ cái Hangul trên bán đảo Cao Ly (Triều Tiên & Hàn Quốc), chữ cái hiragana & katakana bên Nhựt.v.v...

2/ Các hệ thống chữ viết BIỂU ÂM được phần lớn các nước lựa chọn. Trong đó, hệ thống chữ cái Latin chiếm ưu thế, thông dụng nhứt trên toàn cầu với khoảng 120-130 quốc gia đang xài - trong đó, độc đáo thay, có người VN chúng ta!

Thấy gì?

Bộ chữ Latinh, mà ta quen gọi "chữ abc", thiên biến vạn hóa theo từng nước để chứa được tiếng nói của từng dân tộc! Như CHỮ QUỐC NGỮ VIỆT NAM (theo bảng chữ cái Latin) mà chúng ta đang dùng chứa được toàn bộ tiếng (nói) Việt.

Nếu xét riêng ở châu Á không thôi, có các nước dùng hệ thống chữ viết biểu âm theo hệ chữ cái Latin (Latin alphabet):

- Thổ Nhĩ Kỳ: trước đây họ dùng hệ thống chữ cái Ả Rập (cũng biểu âm), sau chuyển sang chữ cái Latin.

- 3 nước ở Trung Á trước đây thuộc Liên bang Soviet xài chữ cái Cyril, sau khi Soviet đổ sụp, họ chuyển dần qua chữ cái Latin vì tiện dụng hơn hẳn. Đó là các nước Azerbaijan, Uzbekistan, Kazakhstan.

- Đông Nam Á có: Mã Lai (Malaysia), Nam Dương (Indonesia), Phi Luật Tân (Philippines), Tân Gia Ba (Singapore), Văn Lai (Brunei), và Việt Nam.

Người Việt đã giã từ "chữ viết biểu ý" để chuyển sang "chữ viết biểu âm" kể từ cuối thế kỷ 19 bước qua đầu thế kỷ 20, khỏi xài chữ Tàu (chữ Hán) làm gì nữa cho rối não.

Xét riêng ở châu Á, nước Việt đi tiên phong trong việc sử dụng CHỮ VIẾT BIỂU ÂM (mượn hệ ký tự Latin).

3/ Chỉ còn lẻ tẻ ít nước xài "chữ viết biểu ý" mà thôi (xem bản đồ để biết nước nào dùng biểu ý ghi là "script", phân biệt với biểu âm là "alphabet").

Chữ Hán thì người Tàu dùng, dĩ nhiên rồi, và có thêm người Nhựt (gọi là "Kanji" 漢 字) - nhưng người Nhựt cũng chỉ dùng một phần Kanji, ngoài ra họ còn xài bộ chữ "hiragana" ひらがな và bộ chữ "katakana" カタカナ. Cả 2 bộ chữ này đều là chữ viết biểu âm hết trơn!

* Tặng quí bạn câu nói sau đây, đặng nhẹ nhàng đầu óc chơi:

"Я люблю вас" (bộ chữ biểu âm Cyrill, người Nga dùng)

"사랑해 " (bộ chữ biểu âm Hangul, người Hàn dùng)

"ฉันรักคุณ " (bộ chữ biểu âm Thái Lan)

أحبك (bộ chữ biểu âm Ả Rập)

אני אוהב אותך (bộ chữ biểu âm Do Thái)

Toàn bộ các câu trên đều mang nghĩa:

"Anh yêu em" (chữ Quốc ngữ, người Việt dùng)

"I love you" (chữ biểu âm Latin của người Anh)

Hết thảy đều là các hệ thống chữ viết BIỂU ÂM. Ta nói, thế giới dùng chữ viết biểu âm đều trời, đặc biệt là hệ chữ viết Latin tỏa khắp năm châu (Âu, Mỹ, Á, Phi, Úc).

-------------------------------------------------------------------------

 Nguồn: Nguyễn - Chương Mt