" Cao Miên"/ "Khmer", "Kampuchea", :Cambodia"

 "CAO MIÊN"/"KHMER", "KAMPUCHEA", "CAMBODIA"

* Giai đoạn lịch sử nào thì nên dùng đúng tên gọi quốc gia trong giai đoạn đó, chẳng hạn "Kampuchea" là tên gọi vào giai đoạn có duy nhứt một đảng cầm trịch.

1/ Xưng quốc danh "KHMER" có hai lần: Thời kỳ mang tên "Khmer Empire" từ thế kỷ 9 đến giữa thế kỷ 15 (802–1431) rực rỡ nhứt, và giai đoạn thập niên 70 của thế kỷ 20 là "Khmer Republic" (1970-1975).

Khmer, trong Hán tự ghi: 高 棉 , chuyển ngữ qua tiếng Việt là CAO MIÊN.

Sách báo ở miền Nam VN trước 1975 đều quen với cách ghi "Cộng hòa Cao Miên" (Khmer Republic), "Đế chế Cao Miên" (Khmer Empire).

2/ Xưng quốc danh "KAMPUCHEA" có hai lần: "Democratic Kampuchea" (1975-1979), tức "Kampuchea Dân chủ" dưới thời Polpot; và "People's Republic of Kampuchea" (1979-1989) tức "Cộng hòa Nhân dân Kampuchea".

Gọi tên nước bằng "Kampuchea" đều rơi vào những giai đoạn có duy nhứt một đảng cầm trịch. Lần thứ nhứt là thời kinh hoàng của Polpot; lần thứ nhì là thời Heng Samrin rồi Hun Sen với đảng Nhân dân cách mạng Kampuchea "thoát thai" từ đảng Cộng sản.

3/ Xưng quốc danh "Vương quốc CAMBODIA": Là tên gọi hiện nay, bắt đầu từ năm 1993.

Thực sự thì tên gọi "Kingdom of Cambodia" (Vương quốc Cambodia) cũng đã xuất hiện trong một giai đoạn trước đây, từ năm 1953 (khi xứ sở Chùa Tháp này giành độc lập thoát khỏi sự cai trị của người Pháp) kéo dài cho đến năm 1970.

Tên gọi "Cambodia" cũng được dùng trong mấy năm chuyển tiếp 1989-1993 dưới sự cai quản tạm thời của Liên Hiệp Quốc, với danh xưng "Quốc gia Cambodia" (State of Cambodia).

* Giai đoạn lịch sử nào thì nên xài quốc danh của giai đoạn đó. Tôi dùng chữ "Kampuchea" ứng với giai đoạn chế độ Polpot (1975-1979), và chế độ Hunsen (lúc còn độc đảng) (1979-1989).

Còn khi nói về đất nước láng giềng phía Tây Nam trong giai đoạn đa đảng hiện nay, tôi dùng chữ "Cambodia".

* "Cao Miên" là một cách gọi lịch sự hết sức, không như nhiều cán bộ ở VN đời nay tuyên truyền đó là cách gọi kỳ thị (có lẽ vì không hiểu lịch sử gì ráo?). Nhắc lại: Cao Miên (Khmer) gắn với định danh của xứ sở Chùa Tháp trong thời kỳ lịch sử rỡ ràng nhứt (Khmer Empire).

Còn vì một lẽ đặc biệt nữa: Khi định danh về ngôn ngữ, về sắc tộc - theo đúng thuật từ (term) trong ngôn ngữ học/sắc tộc học - luôn luôn được gọi là: "tiếng Khmer"/"người Khmer".

Mà "Khmer", như dẫn giải trên đây, là "Cao Miên" (gọn hơn là "Miên")./.

-------------------------------------------------------------------

Nguồn: Matthew NChuong

* Hình ảnh (hàng trên, hàng dưới bên trái): Người dân tại xứ sở Chùa Tháp với lá cờ của "Vương quốc Cambodia".