MA-Ó 1934
----------------
Tiếng Ma-ó đây chẳng phải
là ma quỉ gì, hiện lên mà la hét đâu! Song là một họ có đạo, ở tĩnh Phan-rý, về
địa sở Phan-thiết. Cha Phaolồ Nguyễn thông Lý làm Cha sở.
Nhớ cách hai năm nay, lối
tháng Mai, trong N. K. Đ. P. có in một tin dây thép của cha Phaolồ, gởi cho Đức
cha hay: “Bão tố đánh sập nhà thờ”. - Đó rồi các tay làm phước cả địa phận
Saigon, mà cũng có chỗ có, chỗ không; họ nhiều, họ ít; kẻ ít, người nhiều, gởi
tiền bạc cho cha; góp gió làm bão, bão nầy, không phải làm sập nhà thờ nữa,
song là bão cất nhà thờ. - Trước hết, cha lo cất cái nhà thờ tạm, bằng tranh rạ,
cho có chỗ nơi, để bổn đạo đọc kinh, xem lễ, và tiện để mà lo tạo lập thánh đường
mới, Nhín nhúc, tiện tặn, mua các đồ vật liệu, mà xây lại một đền thờ mới, và
làm lễ đầu tay trong nhà thờ ấy, cùng một ngày mà nhà thờ cũ sập, đã hai năm rồi.
Ý cha muốn rước Đức cha làm phép nhà thờ, khi ban phép Thêm sức trong địa sở
Phan-thiết, lối cuối năm nầy. Song vì Công đồng Hà-nội, nên Đức cha dạy làm
phép cho rồi.
Vậy, ngày thứ hai 8
Octobre 1934 làm phép; song cha muốn cho anh em bổn đạo, lo nhờ Toàn xá, thì
trước khi ăn khánh-tán nhà thờ, cấm phòng ba ngày, Chúa nhựt lễ Môi-khôi để M.
T. C. phiên.
Chiều Chúa nhựt khi phép
lành rồi, thiên hạ coi lăng xăng, nhộn nhàng, các họ lần lần đến... Sáng thứ
hai: chuông trống inh ỏi, bổn đạo đọc kinh xong; lối sáu giờ Cha Anrê Nuôi, bổn
sở Tầm-hưng, khỉ sự làm phép nhà thờ, làm lễ. Đó đã xong cuộc Khánh thành nhà
thờ mới họ Ma-ó.
Đây, kẻ viết bài nầy, xin
kể ít đều về cha Phaolồ, để tỏ lòng biết ơn Cha; vì đã lao công khó nhọc với
con chiên bổn đạo, nơi miền Phan thiết; thật là lòng dạ một Đấng Tông đồ!.
Đây xin kể theo thứ tự,
chớ năm tháng gì, quên ráo! Khi cha Phaolồ mãn làm phó Phan-thiết, thì ra riêng
ở họ Kim-ngọc, nhà cữa thì cất từ hồi các cha Bình-định, nên một ngày một cao
tuổi; các cha ở trước cũng đã thấy, và đã lo; cha Giuse Bổn lo cột; cha H.
Barré lo làm gạch; cha thì lo xay nền, rồi để đó mà ngó... vì thiếu anh hai,
thì không ai làm gì được! Song cha Phaolồ thì khác, nhín nhúc tiện tặn, mà cũng
không đủ đâu là đâu; phần nhà thờ một ngày một lão mão, mấy cơn gió lớn mưa to,
sợ cho tánh mạng cha con ghe ngày; cha bàn tính với cha Sion, khi đã làm chánh
sở Phan-thiết, cha coi túi lại, chẳng đủ đâu là đâu, cha đành biểu khoan! Cha
Phaolồ về, hiệp các anh em bổn đạo, dạy phải xuất công cùng của, ai nấy vui lòng;
kẻ ít người nhiều, cùng công lao sau nữa, song cũng chẳng ra chi; cha phải xuất
thân đi Saigon kiếm chác. Chúa thương! nhờ lòng rộng rãi giáo hữu Saigon, hễ hụt
lại chạy vô. Bỡi công cha khó nhọc: nên nay họ Kim-ngọc có một nhà thờ khá rộng,
sở Phan-thiết khi ấy, có một mình họ Kim-ngọc có nhà thờ mới trước hết, ai cũng
trầm trồ, ai cũng khen ngợi, nhứt là họ Kim-ngọc hết sức vui mừng cùng cám mến
cha, tới ngày nay, mà họ còn nhắc; ấy “Hổ tử lưu bì, nhơn tử lưu danh”. Song
cha Phaolồ chưa tử! Tử sao được, họ Ma-ó còn nằm chờ cha đó! - Các anh học trò
Latinh về tháng nghỉ, thấy cha ốm quá, thì hỏi sao cho không mập? Cha cười mà
nói, để làm nhà thờ rồi sẽ mập! Nhà thờ rồi đời cố lỷ nào, mà cha cũng vẫn còn ốm.
Cha còn lo dời nhà vuông (tiếng Bình-định kêu vậy, chỉ nhà các cha, thường cất
vuông, lại thường vắng các cha) lẫm lúa, và nhà các Dì; đoạn lo xin Dì Chợ-quán
dạy, đâu đó an bài; tưởng đâu cha nghỉ mà hưởng. Chẳng bao lâu, lịnh trên dạy
cha đi Ma-ó, cha cúi đầu vưng phục; nghe tin trong họ làm đơn, vô Đức cha kêu
xin, song vô hiệu. Ngày cha từ giã, khóc thôi là khóc...
Tới Ma-ó, nhà thờ cha
Giuse Lễ cất, cũng còn khá, song chật, lại ở bên kia sông, khó bề đi đứng; lần
hồi cho dời về phía bên nầy, nhà cha, nhà các dì, đoạn xin dì Chợ-quán; đặng
nhà thờ mới cha con vui mừng, rồi cha bắt đầu lo cất nhà thờ mấy họ nhỏ, vì
cũng là cựu trào, nên xếu mếu hết: Phan-rý port Hòa-lương; nhà thờ Sông-lũy còn
khá, lại túi cha xu cũng cạn, nên sửa lại cho vển vang.
Bây giờ cha mới tính
trong bụng rằng: Âu là nghỉ đặng. Song bụng Đấng Tông đồ, lại còn lo mở đạo Mọi;
cha con đề huề đem cây, đem rạ, lên núi, cất nhà thờ đầu trên nữa; Mọi lo làm
ruộng, hơn là lo giữ đạo !... Tưởng đâu đã hết việc, ai hay ngọn gió vô tình
ngày tháng Mai, nó vỡ nhà thờ, nó xô bốn vách, ngã nhào sạch bách; mấy tượng ảnh
gãy cổ sứt tay; sáng ngày mở cữa ra, chôi cha! thấy mà thảm, hết phương, đi
đánh dây thép cho xong! con tạo xay vần, cha lo cất nhà Chúa mãi.
Có kẻ hỏi Cha: Bộ tiền
cha nhiều lắm hay sao, mà cha cất nhà thờ mãi đi vậy? - Cũng là nhờ lòng rộng
rãi của giáo hữu. - Cha có duyên lắm, nên người ta cho cha nhiều chớ gì! – Có kẻ
thật là hảo tâm: nói một tiếng, năm chục, bảy chục, một trăm có; có người thấy
mình đi tới nhà, họ đà dớn dác; vô tới nhà, nó bắt nghẹn ngào quá! phải chi
mình đói, chắc là cũng không nói làm chi, song vì việc Chúa, nói đại, xin làm
việc Chúa, chớ chẳng xin chi cho mình, vậy mà mấy người bọc kẹo, máy kẻ
nuôi rít, họ hiểu, họ hớt trước: Năm nay... tháng nầy... dầu vậy cũng
rán tằn hắng, chớ không lẽ ra không; thấy ông chủ, bà chủ, chẳng nói chi, đi và
mở tủ, bụng mầng thầm: không lư, chớ cũng chắc là phật Nam vang, có lắm nữa
cũng là công tố hộ, ai dè một hai đồng lấy thảo với cha, thật lúc nầy túng quá!
Cha nói tới đó, rồi thêm, thật không lấy cũng ngặt, vì mình đã xin người ta, song
trong lòng buồn lắm. Bây giờ có nhà thờ nào hư nữa, thì giao cho Đức cha, chớ
đi xin mất cỡ quá!!! Tôi tưởng: ấy là cha nói lẽ vậy, vì nội sở của cha, nhà thờ
mới hết!
Bây giờ họ Ma-ó có nhà thờ
mới, lại rộng lớn hơn hồi trước nữa, cao ráo vển vang, đó cũng là nhờ cha lành,
đành mất cỡ, chịu hổ ngươi, vì lòng sốt sắng, vì đạo, vì Chúa mà chớ!
D
Ji-v-Ring (Annam)
.Báo Nam Kỳ Địa Phận năm
1934
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét