ĐỘC
GIẢ:
Tại sao có người lại cho rằng câu “Mũi dại lái phải chịu đòn” đúng ra phải là
“Mũi vạy lái chịu đòn”?
AN
CHI: Hình thức gốc và đúng là Mũi vạy lái chịu đòn. Câu tục ngữ này bắt nguồn từ đặc điểm của nghề
ghe thuyền. Mũi vạy là mũi lệch, mũi
không đi đúng hướng cần thiết, có thể do nước xoáy hoặc nước xiết. Trong điều
kiện này nguồi cầm lái đương nhiên phải vất vả và phải vững tay vì anh ta là
người chịu đòn. Chịu đòn ngon lành
thì thuyền sẽ ngon lành vượt qua dòng nước xiết hoặc cơn xoáy nước. Chịu đòn
kém cõi thì thuyền sẽ chông chênh, thậm chí có thể bị lật. Vậy chịu đòn là gì?. Là dùng sức của mình mà
ghì cây đòn lái cho vững, không để cho cái bánh lái bị dòng nước làm chao đảo,
quặt quẹo gây nguy hiểm cho con thuyền. Câu tục ngữ muốn nói đến vai trò và
trách nhiệm của người chỉ huy trong tình thế khó khăn, nguy hiểm. Từ nguyên dân
gian đã biến nó thành :Mũi dại lái phải
chịu đòn” đưa đến cách hiểu hiện nay rằng dại
là từ trái nghĩa với khôn còn chịu đòn là bị đánh bằng roi vọt. Tuy
nhiên, cái nghĩa ví von của câu này thì lại không khác lắm so với cái nghĩa của
câu gốc.
Kiến
thức ngày nay, số 98, ngày 15.12.1992
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét