"Ưu tiên tiếng Việt" là vậy sao?

 "ƯU TIÊN TIẾNG VIỆT" LÀ VẬY SAO?

Nếu có hai chữ cùng một nghĩa nhưng đều là phiên âm, tỉ như từ tiếng Pháp "savon", người miền Nam phiên âm thành "xà bông" còn người miền Bắc gọi thành "xà phòng"; cả hai chữ "xà bông", "xà phòng" xài sao cũng được hết.

NHƯNG, nếu có hai chữ cũng dùng để chỉ một sự vật, đồ vật, một đàng phiên âm, một đàng là tiếng Việt hẳn hoi, ưu tiên dùng chữ nào?

Dĩ nhiên, phải dùng tiếng Việt thay vì dùng phiên âm, vì như vậy mới thực sự thượng tôn tiếng Việt!

&1&

Ở đây, tôi đơn cử mấy chữ như sau : "săm", "lốp", "phanh", "ô tô". Hết thảy đều là chữ phiên âm (hoặc phiên âm rút gọn) từ tiếng Pháp, lần lượt như sau: "chambre", "enveloppe", "frein", "automobile". Ở nhiều địa phương ngoài Bắc, người dân lẫn « nhà đài » quen dùng những chữ phiên âm như rứa, tôi tôn trọng thói quen này.

Nói vậy, để quí bạn nào ở ngoài Bắc không bực khi tôi sắp viết ra những điều dưới đây. Xin nhắc lại : thói quen tại địa phương thì cứ dùng.

Nhưng, ở đây, tôi đề cập đài truyền hình VTV về danh nghĩa là đài cấp quốc gia. Mà đã là cấp quốc gia thì phải bình đẳng mọi miền (nam, trung, bắc) chớ không biến thành diễn ngôn chiếu cố cho riêng miền nào.

Trong vấn đề ngôn ngữ, giữa việc phiên âm với chuyển ngữ (Việt hóa) thì PHẢI chọn lựa ưu tiên cho chuyển ngữ Việt hóa !

&2&

Thấy gì, ở VTV? Ra rả đọc theo phiên âm : « săm », « lốp », « phanh », « ô tô » ; trong khi đó, ở miền Nam đã có sự chuyển ngữ tiếng Việt, lần lượt là : « ruột », « vỏ », « thắng », « xe hơi ». Sao cứ chăm bẳm phiên âm theo thói quen của một vài nơi ở ngoài Bắc, mà không ưu tiên cho kho tàng TIẾNG VIỆT chung ?

Đó là chưa kể việc cắt gọt trụi lủi «automobile» chỉ còn là « auto», phiên âm thành «ô tô» là một sự què cụt về nghĩa!

«Ô tô» không thôi, đâu mang nghĩa rõ ràng là chiếc xe! Bởi vì «auto», trong nguyên ngữ, là tiếp đầu ngữ (préfixe) mang nghĩa «tự» (soi-même / self) – chẳng hạn «automobile" là "tự di chuyển», «động cơ tự động», nhưng «autobiographie» lại là «tự truyện», «tiểu sử tự viết»…

Ông A nói có « một ô tô », ồ, ông ta có một chiếc xe hay là… có một cuốn tự truyện - đều bắt đầu từ cách gọi « ô tô » (auto)?

Trong khi ở miền Nam, « automobile » được chuyển ngữ rất rõ, không gây ra sự mơ hồ, đó là « chiếc XE hơi ».

&3&

Tắt một lời, hễ vùng, miền nào có cách dùng tiếng Việt thông minh thay vì "phiên âm" nôm na (bất luận miền nam, miền trung hay miền bắc), đều phải ưu tiên trên hết.

Cứ vỗ ngực "yêu quý tiếng Việt", trong khi quên bẵng cách dùng chữ Việt hóa, mà không biết ngượng hay sao ? ./.

Nguồn: Nguyễn - Chương Mt