Tên gọi "Thăng Long" ("Rồng Bay") tồn tại chính thức bao lâu? Không lâu như thơ ca thường thêu dệt...

 TÊN GỌI "THĂNG LONG" ("RỒNG BAY") TỒN TẠI CHÍNH THỨC BAO LÂU? KHÔNG LÂU NHƯ THƠ CA THƯỜNG THÊU DỆT...

Tên gọi "Thăng Long" xuất hiện cách đây ngàn năm thì rõ rồi (vào năm 1010), nhưng "xuất-hiện-cách-đây" hoàn toàn KHÁC với thời gian tồn tại chính thức của danh xưng này!

1) THĂNG LONG 昇龍 (nghĩa là "rồng bay"), do Lý Thái Tổ mở đầu triều Lý đặt tên cho kinh đô, vào năm 1010.

2) Trần Thái Tông mở đầu triều Trần, vào năm 1243 đã đổi tên kinh đô là LONG PHƯỢNG 龍 鳳

3) Hồ Quý Ly dựng nên triều Hồ (kế tiếp triều Trần), 1397 đổi tên là ĐÔNG ĐÔ 東都

4) Đến Lê Thái Tổ mở đầu triều Hậu Lê, năm 1430 đổi tên kinh đô là ĐÔNG KINH 東京.

Chú ý: tên gọi "Đông Kinh" được dùng chính thức suốt triều Lê Trung Hưng kế tiếp (vua Lê - chúa Trịnh), khi đất nước phân chia Đàng Ngoài / Đàng Trong. Người phương Tây khi giao thương với Đàng Ngoài, do kinh đô được gọi là "ĐÔNG KINH" (không còn gọi "Thăng Long"), họ cũng dựa vào đó mà gọi là "Tonkin"!

Sau này khi Pháp đặt chế độ bảo hộ, họ dựa theo tên gọi "Tonkin" đã quen thuộc với phương Tây (nhắc lại: có nghĩa là "Đông Kinh") mà đặt tên cho toàn vùng Bắc Kỳ là "TONKIN" (còn tên gọi Bắc Kỳ, Trung Kỳ, Nam Kỳ là do vua Minh Mạng đặt ra vào năm 1831 trước hơn nửa thế kỷ khi người Pháp xâm lược).

Họ cũng gọi tên vùng biển phía Bắc (trong nước gọi "Vịnh Bắc bộ") là: "Gulf of TONKIN" (vịnh Đông Kinh) - tên gọi vịnh như rứa vẫn còn đang dùng trên bản đồ thế giới hiện nay.

5) Qua triều Nguyễn, vua Gia Long vào năm 1805 đổi tên từ "Đông Kinh" sang "Thăng Long" - NHƯNG "Thăng Long" 昇隆 này chỉ đồng âm mà KHÁC nghĩa hoàn toàn, KHÔNG phải "rồng bay" mà mang nghĩa "hưng thịnh vươn lên".

Đến năm 1831, vua Minh Mạng đổi tên là HÀ NỘI 河 內, được dùng cho đến hiện nay.

* Thấy gì? Dựa theo danh xưng CHÍNH THỨC do các triều đại đặt tên, thì "THĂNG LONG" (mang nghĩa "Rồng bay") tồn tại từ năm 1010 đến năm 1243, té ra là ... 233 năm, chưa đầy hai thế kỷ rưỡi!

Có những người bỗng quên béng "Thăng Long" đã đổi sang tên khác dưới triều Trần. Thôi thì... cho tồn tại tới đầu đời Hồ là dứt (không cách gì bôi xóa được dữ kiện này) => "Thăng Long" từ 1010 đến 1397, vị chi 387 năm thôi (chớ kiếm đâu ra "ngàn năm tồn tại danh xưng Thăng Long"?).

*&*

Ta nói ký ức thì đâu bị "buộc" phải theo văn bản, tồn tại miết, thành thử "Thăng Long" với nghĩa "rồng bay" được nhắc đi nhắc lại.

Chẳng hạn, tên gọi "Sài Gòn" về mặt văn bản thì đã dứt vào tháng 7 năm 1976. Nhưng, đến nay đã 45 năm trôi qua, ký ức vẫn gọi tên là SÀI GÒN đó đa!

--------------------------------------------------------

Nguồn: Mattheu NChuong

(Hình ảnh: "Thăng Long", tên gọi của một thời không quá dài)