Bà Catherine Suzanne - là Bà Nhứt Nhà phước mồ côi Tân Định

 BÀ CATHERINE SUZANNE

LÀ BÀ NHỨT NIÀ PHƯỚC MỒ CÔI TÂN ĐỊNH

(20 Janvier 1920)

----------------------

Beati mortui qui in Domino moriuntur. Có phước cho những ai đặng chết lành trong tay Chúa. Ấy là lời Đức Chúa Thánh Thần, khi ông thánh Gioang Tông đồ ở trong cù lao Patmos, thì Chúa ngự đến kêu người mà dạy chép câu ấy. Chúa liền phán tiếp lời sau nầy nữa rằng: Ut requiescant à la boribus suis; opera enim illorum sequuntur illos. Cho chúng nó đặng nghỉ an, chẳng còn công lao khó nhọc nữa: vì các công việc làm của chúng nó theo chúng nó; nghĩa là Chúa sẽ tính công việc đã làm, sự gian nan đã chịu vì Chúa, hầu thưởng công những kẻ ấy.

Hôm nay (22 Janvier 1920) khi đưa xác bà nhứt Suzanne, thì lòng ai nấy đều tưởng về bà như lời Đức Chúa Thánh Thần đã phán trước đó. Bà rất có phước vì đã đặng chết lành thật; bà đã chết trong tay Chúa, trong ơn nghĩa thánh, vì cả đời đã sống theo ý Chúa, Niên canh bà năm nay đặng 77 tuổi, đã dưng mình làm tôi Chúa trong nhà dòng đặng 54 năm; sang qua Nam Kỳ ở đặng 51 năm. Bà có ở Mỹ Tho cùng nhiều chỗ khác, sau hết về làm bà nhứt tại Nhà phước Mồ côi Tân Định đặng 34 năm.

Năm mươi bốn năm ở trong nhà dòng hằng giữ luật pháp nghiêm nhặt; nhứt là ba nhơn đức người đã khấn hứa trong nhà dòng: là khó khăn, vưng lời và đồng trinh sạch sẽ. Ba nhơn đức ấy làm cho người như hoa thơm tươi tốt trước mặt Chúa và đẹp mắt mọi người.

Nhứt là bà đặng lòng sốt sắng kính mến Chúa cùng yêu người lắm. Công việc Chúa, nhứt là sự giúp trong nhà thờ và sự lo cho linh hồn thiên hạ, thì người hết lòng lo giúp cha sở, chẳng nệ khó nhọc, chẳng sợ tốn công tốn của. Mỗi ngày lo cho có kẻ tập rèn đồng nhi hát xướng, hầu cho việc thờ phượng Chúa nên trọng thể.

Các đồng nhi bất kỳ nam nữ, chẳng những là con cái người nuôi trong nhà gần hai trăm, mà các đồng nhi trong họ thì người lo lắng cho hết thảy. Lo cho có bà phước đủ mà dạy. Con nít càng ngày càng đông, thì bà nới nhà thêm cho rộng cùng xin thêm bà đặng dạy. Mỗi năm có đồng nhi dọn mình rước lễ trọng thể hơn bảy tám mươi, thì bà vui mừng lắm cùng hết lòng giúp: rước hết thảy vô trong nhà bà, ăn ngủ tại đó luôn trong mấy ngày cấm phòng, con trong nhà thì bất nằm dưới ván, nhượng lại mấy cái giường cho đồng nhi trong họ. Nam nữ có nhà riêng lớp lang thứ tự. Bất kỳ giàu nghèo bà đều rước hết, áo mão khăn lúp thì đều lo lắng chỉ biểu sắp đặt trau giồi cho vển vang sạch sẽ, nghèo thì bà xuất tiền nhà mà cho. Cuộc xong rồi thì dọn tiệc ăn mừng và còn cầm lại một ngày nữa mới cho về. Khi đồng nhi nữ đã rước lễ trọng thể rồi, thì bà lo cho nó vào hội con Đ C B, có ý cho nó nặng tới lui nghe dạy nghe dỗ cùng xem sóc khuyên lơn nó. Cho đến khi khôn lớn có đôi bạn rồi, bà cũng còn an ủi dạy dỗ. Ai trễ nải nguội lạnh thì bà nhắn bà kêu, khuyên bảo không đặng thì bà cho các cha biết mà lo cứu nó. Họ Tân Định mắc ơn bà biết là chừng nào!

Con trong họ bà lo như vậy còn con trong nhà bà lo làm sao nữa?. Con trong nhà phần nhiều hơn là con mồ côi, con nhà nghèo, bà lãnh nuôi, trai thì lo cho đến khi rước lễ rồi đoạn kiếm nơi gởi gắm nó. Gái thì lo cho học hành xưng tội rước lễ xong rồi thì còn giữ lại cho đến khi lo xong đôi bạn. Hễ đồng nhi nữ mồ côi rước lễ trọng thể rồi, thì bà cho học may học thêu, làm ren may theo kiểu tây. Đến khi có đôi bạn thì có nghề làm ăn, sau ra may mướn ăn đặng một tuần tới ba bốn đồng, có đứa sau khi tới năm sáu đồng. Đồng nhi nữ của bà nuôi thảy đều có nơi có chỗ làm ăn đặng hết. Đứa nào kiếm công việc làm chưa kịp thì bà kiếm giùm. Có ý gì ? Có ý cho con cái đặng hằng ngày dùng đủ mà giữ đạo nên.

Nghe bà nói tiếng nầy: “Tôi thương con nít nhà nghèo, tôi lo cho con nhà nghèo, cho nên không còn chỗ còn thế mà lập nhà đặng dạy con mấy người có của.”. Vì kẻ có của thì kiếm đặng nhiều nơi khác mà cho con học. Nghe nói vậy xem ra như không dạy dỗ bao nhiêu, song đồng nhi nữ nghèo mà bà cũng lo dạy cho nó biết đủ và thi đặng bằng cấp nữa. – Nội trong nhà các bà tây nam là 25 bà, hết thảy đều lo việc dạy dỗ con cái đồng nhi trong họ và giúp việc trong nhà thờ; có bắt trẻ thêu thùa may vá thì là tạo nghề cho nó mà thôi.

Cách bà ở cùng kẻ bề dưới thì mực thước nghiêm trang và nhịn nhục hiền lành một trực: chẳng ở nghiêm nhặt quá kẻo bề dưới buồn lòng thối chí; cũng chẳng dung thứ quá mà sinh sự trễ nải lỗi luật; cho nên đâu đó đều thuận hòa cùng bằng an thứ tự lắm. Bà thương con nít lắm, mà chẳng khi nào binh nó mà bỏ kẻ bề trên coi sóc nó; nó biết kính phục nên mới sửa trị đặng và có lớp lang thứ tự trong nhà.

Về phần linh hồn kẻ khác thì bà biết lo lắng, mà về phần riêng bà thì bà lo lắng hơn nữa. Chẳng khi nào nới ra đi đâu, hằng ngồi giữa con cái mình mà làm việc cùng coi sóc nó. Giờ làm việc thì chia ra, có giờ đang khi tay làm mà miệng đọc kinh, hoặc làm việc Trái Tim, hoặc lần hột Bảy sự thương khó Đ C Bà, lúc thì đọc sách hạnh thánh, vân vân, mà thật là lạ, mỗi khi đi ngang nhà may mà nghe đọc kinh, thật lòng bắt vui mừng khoái lạc quá, không phải như nghe mấy chỗ khác đọc kinh. Nghe dọng đọc thì lòng bắt kính mến Chúa, tưởng có lò lửa lớn ở giữa đó cho nên nó mới ấm đều hết, ai đi gần đó cũng ấm theo nữa. Làm việc mệt thì vô nhà thờ nghĩ trước Mình Thánh Chúa; nói khó với Chúa ít lâu lửa sốt mến càng bừng lên hơn nữa, nên dầu già cả bịnh hoạn mà lụm cụm đi đàng thánh giá cùng suy sự thương khó Chúa lâu giờ.

Bà hay xin lễ lắm, chàng bỏ quên cha nào bà phước nào đã qua đời; xin lễ cho con cái mình đã qua đời, và xin lễ cho mình nữa. Thường xin lễ cho mình như vậy thì bà xin làm lễ kính Rất Thánh Thái Tim, xin Chúa ban ơn cho mình đặng kính mến Chúa, đặng nên thánh.

Thấy cách bà ăn ở thì biết bà dọn mình chết mỗi ngày, vì càng ngày thấy lửa kính mến Chúa càng thêm, người ước ao về cùng Chúa lắm nên hay nói rằng: Chúa quên tôi rồi sao mà để tôi sống hoài!

Đến khi người lâm bịnh phải nằm trong phòng, không ra khỏi đặng bốn năm tháng, thì mỗi ngày hằng chịu Mình Thánh Chúa luôn. Xem lễ không đặng thì biểu đỡ ngồi gần cữa sổ mà ngó qua nhà thờ; đến khi ngồi không đặng phải nằm không nghe chuông nhỏ học trò rung khi nữa mùa, không biết cha làm lễ tới đâu, thì người xin cha Bề trên làm theo như nhiều nhà thờ bên tây, là đến khi dưng Mình Thánh Chúa thì rung chuông lớn hai lần ba tiếng; như vậy thì dầu nằm liệt trên giường mà người biết tới lúc dưng Mình Thánh Chúa cùng thờ lạy kính mến Chúa. Vậy từ đây trong họ Tân Định đặng thêm một thói rất lành, dầu kẻ liệt hay là mắc trở việc không xem lễ đặng, thì ít nữa biết chừng đó mà cầm trí thờ lạy Chúa.

Người đau và cũng đã già cả lắm mà không khi nào lảng trí, còn tinh trí luôn cho đến giờ sau hết. Đau nằm một chỗ mà lo hết mọi sự, nhớ hết mọi người. Nói cho trúng thì phải nói là tại lửa kính mến Chúa và yêu người càng ngày càng nổi lên, cho nên hằng nhớ Chúa và cũng chẳng quên một ai trong những kẻ người biết, bất kỳ lớn nhỏ.

Khi đau thì cực khổ mệt nhọc lắm, song ai đi thăm cũng hết lòng mừng rỡ tiếp rước, chuyện vãn hỏi thăm cùng an ủi, hằng thấy mặt bằng tịnh vui vẻ luôn.

Linh hồn trinh nữ Catarinà rất tốt lành nầy hằng mong mỏi về cùng Chúa, ngày 20 Janvier thứ tư, sớm mai còn chịu Mình Thánh Chúa như thường, mười giờ tối thì linh hồn người trút ra khỏi xác, trí còn tinh, còn thầm thì kêu tên cực trong Chúa cùng phú linh hồn trong tay Chúa!

Xác người để tại nhà khách, mặc đủ y phục, mặt mũi tươi tốt sáng láng, để nằm trên giường có lót vải trắng cùng sắp hoa hường trắng xung quanh rất đẹp. Con cái người vủ xung quanh khóc than cùng đọc kinh cầu lễ cho người.

Bổn đạo họ Tân Định đều vui lòng hiệp nhau, kẻ ít người nhiều mà lo việc tống táng người rất trọng thể, cùng xin lễ cho người nhiều lắm. Khi sống bà hay thương giúp các đấng, đến giờ nầy các đấng xin Chúa trả ơn. - Sáng thứ năm là 22 Janvier, 6 giờ rưởi cha Bề trên Delignon làm lễ hát trọng thế, có thầy năm thầy sáu giúp.

Lễ hát có các cha tây nam, thầy dòng, nhà phước, cùng bổn đạo tây nam xem là đặng như ngày lễ cả. Lễ đoạn đưa xác người qua đất thánh Thị Nghè táng nơi riêng để cho các bà nhà phước trắng.

Sống khó khăn, chết cũng khó khăn, phần mộ các bà thì làm giống nhau hết, trên không có chi đồ sộ vẽ vang, một tô ximăng bằng mặt đất cùng để tên thánh hiệu mà thôi.

Đến nơi làm phép xác rồi thì ông trùm họ Tân Định xin thay mặt cả và họ nói ít tiếng mà đưa bà lần sau hết,

Đây kể sơ qua ít đều về tánh hạnh bà nhứt Suzanne rất đáng kính, nói theo việc xem thấy bề ngoài mà cũng còn bỏ sót nhiều lắm, chẳng có chút nào nói thêm. Và linh hồn bà ai nấy đều chắc bà đẹp lòng Chúa lắm, vậy chúng tôi hãy bắt chước lòng kính mến Chúa và yêu người của bà, cùng cầu cho linh hồn bà đặng kíp vào nơi tiêu sái.

.Báo Nam Kỳ Địa Phận năm 1920