Cha Giuse Nguyễn Trang Biểu

 THƠ TÍN

Lạy Cha Quản lý “Nam Kỳ Địa Phận”, xin cha đem bài nầy vào nhựt trình làm ơn, cho thế gian đặng biết các cha làm việc lành kín đáo là dường nào. Làm cho một mình Đ C G hay mà thôi. Con đã biết vậy nên con mới ra công mà đọc việc cha Giude Biểu lại cho ai nấy hay, mà ngợi khen các thầy cả đạo thánh Chúa.

Bấy lời con xin trọng kính cha hết lòng và cám ơn cha. Xin cho cha đặng mạnh giỏi làm việc Chúa.

Ngày 19 Septembre 1924 dây thép nhà Đức cha đưa tin đến Cái Mơng: Cha Giude Biểu đã qua đời. Cha Dumortier chánh sở liền thông cho họ Phú Hiệp hay mà cầu lễ vượt, và định ngày 25 kế đó, cha sở Cái Mơng sẽ mời các cha chung quanh đến làm lễ hát trọng thể thượng bực, cho cha Giude Biểu là cha sở cựu họ Phú Hiệp. Nhơn dịp nầy tôi xin dưng đôi hàng quê kệch, phường rẫy, hầu đưa cha Giude đã về cùng Chúa, lãnh phần công đã lập nơi cõi trần nầy.

Cha Giude Nguyễn trang Biểu (sanh ra năm 1854 qua đời 1924) là con thứ sáu ông trùm nhứt họ Tân Triều, quí danh là Nguyễn văn Mẫn. Ông nầy có lòng ái mộ cho danh Cha cả sáng, vừa khi biết có nhà trường dạy dỗ tập tành những con trẻ hầu sau đặng làm thầy cả giúp việc linh hồn bổn đạo, thì ông liền nghiệm xét trong các con mình, đứa nào hiền lành và ái mộ việc thờ phượng Chúa, ưa đọc kinh xem lễ mà dưng cho Chúa. Vậy ông định quyết dưng Giude Biểu làm của tế lễ, cho vô nhà trường là năm 1870, khi ấy Giude nên 16 tuổi.

Giude có tánh hiền lành lại vui vẻ lắm, ưa vào nhà thờ đọc kinh viếng Chúa; bề học hành trí hóa mở mang theo kịp với chúng bạn luôn, nên qua năm 1878 thì đã đặng chịu cắt tóc chọn một mình Chúa làm phần gia tài, bỏ vườn tược đất đai cho mấy chị mấy anh chia nhau tùy ý.

Đến năm 1884 Đức giám mục lại phong quờn chánh tế cho Giude và bổ đi giúp cha Hòa (P. Greset) tại sở Cái Bè. Từ đây thỉnh thoảng mới thấy được tánh tình dè dặt và tài năng đức hạnh cha Giude Biểu. Dầu người ra sức mà giấu kỹ lưỡng song hữu xạ tự nhiên hương

Cha Giude đến Cái Bè thì cha Hòa (người ta gọi là ông thánh sống, người chẳng trọng cầm quyền tự chủ) người xin cha Giude đi ở Cái Thia, cho đặng thâu đường đất cho bổn đạo dễ bề đọc kinh xem lễ ngày Chúa nhựt lễ cả; cùng khi đau đớn liệt lào đặng gần gũi cha thầy mà nhờ ơn phần rỗi. Cha Hòa giao họ Cái Nứa, Cái Thia, Cái Cau, Cổ Lịch, Cái Bèo, Rạch Miễu, Bải Chàm cho cha Giude lo liệu thăm viếng dạy dỗ. Còn phần cha thì coi mấy họ phía dưới là Cái Mây, Cái Bè, Cái Lá, Trà Tân, Hiệp Hòa, Ba Tồn. Hằng tuần cha luân phiên đi họ nầy họ khác cho đến thứ sáu thứ bảy mới về nhà, mà chẳng phải cha đi ô-tô, xà-lúp, ca-nô máy dầu; cha đi một chiếc ghe lường hai chèo, đồ vật thực là một nhiếm gạo và vài ba chục hột vịt mà thôi. Giống các Thánh Tông đồ đi, không tiền không bạc, không giày, không gậy.

Cha Giude đến Cái Thia chăm lo việc Chúa, người đi viếng các sở biết số bổn đạo, Song đâu đó cũng leo heo không đặng mấy nhà, người mới bàn tính với cha Hòa phải lo qui bổn đạo, nên người lập kế bày nghề cho bổn đạo làm, trước là cho có đủ sanh nhai; sau làm mồi rủ kẻ khác. Kế ấy coi thấy không ra gì thì lại tìm thế khác, song cũng chẳng đặng, vì người trong xứ là con nhà nông phu, ưa hạp cày sâu cuốc bẩm. Mà trong họ thì không điền đất, lấy chi mà lập cho thành. Dầu vậy cha cũng chẳng ngã lòng, lúc nầy cha Hòa đã qua đời rồi, cha Bính (P. Laurent) làm chánh sở, cha Giude thưa xin khẩn đất trong kinh Tháp Mười, quyết sao sao cũng lập họ đặng. Nhưng mà việc ra bất kham.

Kính Chúa phải có lòng yêu người, cha Giude làm lành thì ưa lấy màn bông hoa ngũ sắc mà che con mắt người ta trước đã, nên ít người dòm được thấu vào trong. Cha chẳng chịu thứ ác là chưa đẻ đà reo rân xóm. Cha nuôi những mồ côi cô độc trong nhà, mấy đứa kẻ ngoại bán cha cũng nuôi. Đàng ngoài thường năm ghe bầu quen chở người ta vô làm thuê làm mướn, cha có sức bao nhiêu thì rước lấy bấy nhiêu, nuôi trong nhà dạy dỗ khuyên lơn rồi rửa tội và lo đôi bạn cho nữa. Tiếng đồn thì có nhiều người xin ở. Lần kia thấy trong nhà có một thằng Cao mên lối 20 tuổi đã xin ở, lại có một thằng tên là Tiếu xưng mình là người Bình Thuận, Khánh Hòa cũng đã đến ở. Bữa nọ cha sai nó đi Vảng Long, đi cần về kíp, đi ghe ba chèo, Tiếu, và thằng Cao mên và một tên nửa nên 16. Chẳng hay nó đi một ngày một biệt. Khỏi một tháng mấy mới hay, nhờ cha sở Rạch Nhà quí danh là Nguyễn linh Sớm rằng: Thằng Tiếu đã bán ghe và người của cha Biểu tại Bạc Liêu. Cha Giude vào đem ghe và thằng nhỏ về, lại còn thêm chuộc đặng một thằng khác nữa có đạo cũng đã bị thằng Tiếu bán mấy năm trước, sau cha đã lo đôi bạn cho cả hai tại Bàu Tre.

Nội vòng 36 năm cha Giude coi họ thì người ở ba chỗ, và trong ba chỗ thì người cũng lập nhà thờ và nhà ở. Tại Cái Thia một nhà thờ đồ sộ nguy nga, phần người dưng hết 1500$, và một nhà vuông để ở cho cha sau. Ở Bàu Tre người cất hai nhà thờ, Mỹ Khánh, Bến Nẩy, và một nhà vuông ngói tại Bàu Tre, tiền riêng của người gần 500$. Đổi về Phú Hiệp người sửa nhà ở lại vì đã gần sập, tứ phía vách đã banh ngã. Sau người lại dựng một nhà thờ tốt trọng, nói đặng trong địa sở Cái Mơng các họ nhỏ, chưa có họ nào đặng một nhà thờ như vậy.

Thật cha Giude đã cần kiệm, không chời lở cũng chẳng so sánh, một giữ đức tuyết bực cao trọng thầy cả, người ban bố phân chia rộng rãi cho mọi việc cần. Mới năm ngoái 1923 tháng Juillet, người thấy nhà thờ Tân Triều hư nhiều chỗ trên trần, thì người liền xuất cho 100$. Năm nay cha sở Tân Triều tỏ ý làm nhà ở lại, thì cha Giude Biểu lại phát cho một ngàn.

Mấy việc nầy cùng nhiều việc khác còn kín nhiệm, ai hay ai biết cho cạn cho tường đặng, dầu cha Phaolồ Duông là cháu ruột, tôi cũng dám nói rằng: không hay. Tay mặt làm việc lành mà tay trái chẳng hay là vậy đó.

Chúa là Đấng cầm cân công bình đã thấu suốt mọi sự kín nhiệm. đến ngày 19 Septembre 1924, là ngày giáp vòng 40 năm cha Giude lãnh quờn linh mục, thì Chúa đã nhắc cân, gặp cân chẳng thiếu việc lành, thì Chúa liền dạy thiên thần xuống nước thầy Giude vào nơi tiêu sái.

Auêuxitinh Xã Hội kí.

.Báo Nam Kỳ Địa Phận năm 1924