Sự tích Cha Giuse Lưu Châu Dư

 SỰ TÍCH CHA GIUDE LƯU CHÂU DƯ

-----------------------

Cha Giuse Lưu Châu Dư

Cha Giude Dư sinh ra năm 1837, khi còn nhỏ thì ở cùng chú ruột tên là Phaolồ Lưu châu Thứ tại họ An Nhơn về tĩnh Gia Định, vì cha mẹ người chết sớm; nên cũng nói được chánh tổ phụ người là họ An Nhơn. Thuở ấy nhằm lúc cấm kín, người có hai anh em mà thôi, người anh người tên là Vêrô Lưu châu Nhiên và người là em kế. Bỡi mồ côi sớm thì hai anh em ở với chú ruột là người làm ăn và đạo đức, mà không giàu có gì, đủ ăn đủ mặc mà thôi. Vậy hai anh em cũng phải giúp đỡ chú trong việc làm ăn và việc trong nhà cữa; nên cũng cực khổ..

Trẻ Giude có lòng hiền lành, diện mạo dễ thương, tính nghiêm trang và trí sáng; nên cha già Lợi, bổn đạo khi ấy kêu là ông già bác, coi tánh ý con trẻ nầy thì xét ngày sau sẽ làm thầy cả được và làm ích cho Hội thánh Nam Kỳ; vậy ngài xin ông Thứ bằng lòng cho cháu ở học trò với cha đặng cha lựa có dịp thì gởi đi học bên Nhà trường hội giảng đạo tại Pinăng, ông Thứ bằng lòng giao cháu mình cho cha già lãnh lo lắng về phần hồn và phần xác.

Cách ít lâu thì cha già Lợi giao Giude cho Đức Cha gởi đi Pinăng cùng một hai học trò khác, trong số nầy thì có trò Giude Nguyễn Công Nhu sinh ra năm 1836, sau cũng được chịu chức thầy cả một lượt với cha Giude Dư và đã sinh thì tại họ Chí Hòa năm 1913.

Thuở ấy nhằm lúc cấm kín và không có tàu khói như bây giờ; nên các trò phải xuống trốn dưới ghe bầu cho lái ghe kiếm thế khôn khéo mà chở ra khỏi cữa biển Nam Kỳ rồi thẳng buồm chạy qua Phố Mới và Pinăng. Đang khi vượt biển thì nhiều ngày phải chịu sóng gió cực khổ biết là chừng nào, song các trò chịu khó bằng lòng và trông cho mau tới trường latinh Pinăng và học cho đặng ngày sau giúp việc Hội thánh, cho nước Cha trị đến và danh Chúa cà sáng.

Khi học tại trường thì trò Giude siêng năng và có lòng nhơn đức cùng vâng lời giữ lề luật trường, nên các cha bề trên và giáo sư đều thương; vậy khi học sách đoán rồi thì trò Giude được phong chức thầy khi học được năm, sáu năm, và cho trở về Nam Kỳ, thì Đức Cha địa phận sai đi dạy trong các họ cho đặng tập mình mà chịu chức thầy cả.

Qua năm 1868 thì Đức Cha đòi về và phong chức thầy cả một lượt cùng cha Giude Nhu tại trường Latinh Saigon.

Họ thứ nhứt cha Giude Dư cai trị là họ Tân Định; cha ở đó được hơn 5 năm. Trong mấy năm đó họ Tân Định được tiếng khen về các việc lễ nhạc trong nhà thờ các ngày Chúa Nhựt và lễ cả; mà nhứt là các ngày lễ kiệu Mình Thánh Chúa và kiệu ảnh Đức Chúa Bà; lại đồng nhi nam nữ hát kinh Latinh và Annam thì có tiếng lắm, vì nhờ cha siêng năng tập rèn. Cha Giude ở nghiêm phép trong việc bổn phận và có lòng kinh mến Đức Mẹ cách riêng. .

Ngày kiệu Mình Thánh Chúa và kiệu Ảnh Đức Chúa Bà thì cha dốc sức quới chức và bổn đạo lo dọn dẹp và kiệu ảnh trọng thể lắm, và trong tháng Đức Chúa Bà thì mỗi ngày hát kinh cách trọng thể luôn.

Cha Giude coi họ Tân Định từ năm 1868 cho đến nữa năm 1874 thì Đức Cha đổi người lên coi họ Tha La, vì Đức Cha sai cha Eveillard (Cha Sơn) làm cha sở họ Tân Định cho đặng lập nhà in địa phận tại đó. Cha Giude ở họ Tha La ước chừng 6 năm thì cũng làm mọi việc như khi ở họ Tân Định. Qua lối năm 1879 thì Đức Cha đổi cha Giude đi coi họ Tân Triều, Cha ở đó được ước chừng 12 năm; qua năm 1892 thì lại đổi đi coi họ Phú Hiệp về địa sở Cái Mơng. Cha ở đó được 9 năm; qua năm 1900 thì đổi về coi họ An Nhơn (Gia Định). Cha ở đó được 10 năm; qua năm 1910 thì cho đổi đi coi họ Hốc Môn. Cha ở đó được chừng ba năm. Qua nửa năm 1913 thì Đức Cha đổi cha Giude đi coi họ Chí Hòa và làm bề trên nhà hưu trí của các Cha Annam tại đó. Tới đây thì cha Giude mới nghỉ khỏi lo việc làm nhà thờ mới hay là sửa lại mấy nhà thờ hư, cũng làm các nhà trường mới hay là sửa nhà trường cũ nữa. Cha có của khá; tuy cha ăn ở cần kiệm, song họ nào nghèo thì giúp tiền bạc làm các việc không so đo chút nào. Nên khi cha qua đời ngày 13 juillet 1915 thì thấy trong sổ sách cha đã giúp việc nhà chung và một ít họ tới bạc ngàn, bạc trăm.

Cha Giude có tánh hiền lành và không hay bắt phép bổn đạo và đồng nhi nam nữ. Cha biết coi đồng nhi nam nữ những đứa nào có lòng thật thà và trung tín thì yêu thương cách riêng, nên cũng đã có kẻ chẳng xét suy rồi đam lòng ghen ghét mà sanh ra chuyện bất hòa đã mấy phen, song Đức Cha biết là những việc chẳng ra gì.

Nay xin kể ra một ít đều về sự cha qua đời và táng xác cha thế nào cho ai nấy rõ.

Có một sự lạ nên phải tỏ ra vì như là dấu cha Giude được Chúa soi lòng biết ngày nào mình phải lìa thế nầy, cho đặng có người lo lắng cho mình về phần xác và phần hồn. Cha đã đau có mụt tại khóe miệng bên tả đã ba bốn năm nay; qua tháng hai Annam năm nay thì nó làm mụt lớn chỗ gò má bên tả, nên càng ngày càng yếu, vì ăn không đặng bao nhiêu và ngủ ít đặng; song thầy thuốc nói qua lối tháng mười mới có lẽ sợ, ngày mồng tám Juillet cha Giude viết giấy sai người đem cho ông huyện kia biểu thứ ba tuần sau 13 Juillet vô cha biểu và nói chuyện. Ông ấy giữ lời sáng thứ ba đó mướn xe vô thăm cha thì thấy bịnh nặng, mà các cha thì đã đi cấm phòng hết, và các chức thì ở xa, có vài đứa con nít giữ cha đó mà thôi. Vậy ông ấy coi vọi biết rồi cha không lẽ cầm đặng lâu hơn, bèn đi mời cha già bịnh là cha Thôma Sâm còn ở lại nhà, vô xức dầu thánh và ban phép đại xá cho cha đủ hết. Rồi ông đó đọc kinh dõi linh hồn luôn luôn cho đến khi cha tắt hơi là hai giờ 15 phút buổi chiều. Cha chết cách rất lành không động tay chơn chút nào, hay là trề môi nhún miệng gì hết, chẳng khác chi như ngọn đèn hết dầu mà tắt vậy.

Khi cha Giude qua đời rồi thì quới chức tựu đến mặc áo lễ cho cha rồi đề giữa phòng cha ở trên lầu. Khi ấy bổn đạo tựu đến thương khóc cha om sòm, đoạn cầu lễ vượt cho linh hồn cha Giude; người cháu gái của cha ở bên Tân Triều qua đến nơi là ba giờ rưởi chiều, không kịp mà nói cùng cha một hai lời thì kể khóc thảm thiết; ai nấy nghe động lòng đều sa nước mắt. Qua năm giờ chiều thì cha phó sở là Thôma Nhựt về với Cha Bề trên Cao mà lo công việc. Để xác cha trên lầu cho quới chức và bổn đạo đến cầu hồn buổi chiều 13 Juilet và đêm ấy, qua sáng thứ tư 14 Juillet 9 giờ sớm mai một ông trùm nhứt đọc kinh liệm xác, rồi thì liệm xác cha vô một hòm nhứt annam để chỗ từng dưới tại nhà khách, rồi cha Thôma Nhựt rước xác cha đem để trong nhà thờ có dọn đồ đen hết thảy.

Qua sáng thứ năm 15 Juillet Cha Bề trên Cao vô làm lễ rồi Đức Cha hát Libera và làm phép xác, đoạn cha Giude Biểu là bạn hữu thiết nghĩa của cha Giude qua đời đưa xác và làm phép huyệt. Có ông trùm nhứt đọc kinh tiền táng và hậu táng nữa. Có hơn 20 cha tây nam, có 4 bà phước Tân Định, ít bà phước Chợ Quán, các ông trùm, câu, biện họ Chí Hòa và họ Tân Định, và bổn đạo Chí Hòa và Tân Định và các họ ở gần, có 30 đồng nhi nữ Tân Định đeo dây đen và cầm cờ đen, vài mươi đồng nhi nữ Chí Hòa mặc áo trắng, lại có cờ ông thánh Giude, cờ ông thánh Phanxicô Xavie và cờ Đức Chúa Bà của họ Tân Định, và các người cầm cờ và dải cờ có đeo dây đai đen. quan tài thì khiêng trên rạp nhứt của họ Tân Định. Dàn ra đi nghiêm trang lắm cho đến đất thánh của các Cha và táng xác tử tế mọi bề.

Qua ngày kế là thứ sáu 16 Juillet, các cha ra phòng thì có vô xem lễ Cha bề trên làm, rồi ra hát libera tại mồ cha Giude.

Ớ cha rất yêu dấu! cha đã dâng mình giúp việc Chúa từ năm 1868 tới 1915 được 47 năm nay, cha tạ thế tuổi cao 78 tuổi. Nay Chúa rước cha về nước Thiên đàng mà hưởng phước đời đời, xin cha giúp lời cầu nguyện cho chúng con còn ở chốn khách đày nầy.

Lại xin ai nấy giúp lời cầu nguyện cho linh hồn cha Giude đặng mau lên nơi cõi thọ.

Lạy Đức Chúa Giêgiu nhơn từ, xin cho linh hồn thầy linh mục Giude đặng lên chốn Thiên đàng hưởng phước đời đời! Amen

Jean Baptiste (Tân Định).

.Báo Nam Kỳ Địa Phận năm 1915