Tích hạnh Dì Isave Khanh

 NHÀ PHƯỚC CÁI MONG

Tích hạnh Dì Isave Khanh

-------------------

Ai bỏ cữa nhà cha mẹ, anh em chị em, vườn ruộng vì danh Tao, thì sẽ đặng lãnh bằng trăm và sẽ đặng sống đời đời (Math, XIX, 29.).

Xét đi suy lại lời đó cho chính đính, thì thấy quả thật có nhiều kẻ dưng mình cho Chúa, dầu nam nhơn, hoặc phụ nữ, đành bỏ hết mọi sự đời mà làm tôi Chúa, làm cho sáng danh Chúa, thì rất có phước: Ở đời nầy đặng trăm bề an nhàn khoái lạc, và đời sau trông hưởng sự sống thật đời đời trên cõi thường sinh.

Hôm ngày 22 tháng Mai, gần cuối tháng Đ C Bà thì nhà phước Cái Mơng mất một dì, cũng nên gọi là của báu trong nhà phước: là dì Isave Khanh.

Isave sinh ra tại họ Mặc Bắc trong năm 1866. Cha mẹ đạo đức ân cần lo lắng cho con cái, nên đã dạy dỗ Isave nầy biết kính sợ Đ C T, từ thuở niên ấu, cùng ái mộ dưng mình làm tôi tá Chúa trong nhà viện tu; nên khi Isave vừa nên 15 tuổi thì đã xin vào nhà phước Cái Mơng, nhằm ngày 17 Décembre năm 1881. Khi Isave vào nhà phước rồi thì hết lòng lo lắng trau giồi đức hạnh, vưng lời chịu lụy mọi đàng, nắm giữ luật nhà chín chắn, nên vừa đặng 20 tuổi, ở nhà phước chưa đầy năm năm mà Bề trên đã cho khấn hứa nhằm lễ Đ C Bà Môi khôi năm 1886..

Hai mươi tuổi là lúc nhiều nhi nữ ở đời bay nhảy, ong bướm, lo kiếm chỗ sang giàu sung sướng mà gởi thân, thì Isave quì trước bàn thờ đành lòng tự ý dưng mình cho Chúa, khấn giữ đức sạch sẽ, khó khăn, vưng lời chịu lụy. Ấy là ngày phước lộc cho dì Isave, ngày kết ngãi thiêng liêng làm bạn cùng Đ C G, ngày dì Isave chọn phần nhứt mà chẳng ai cất lấy đặng.

Ôi! Những ơn đầy dẫy chứa chan Chúa tuôn xuống cho con dấu yêu ngày ấy thể nào thì không ai biết đặng, có một mình Chúa rõ thấu mà thôi. Mà từ ngày ấy đến nay thì dì Isave thật là một nữ tu sốt sắng, nên gương tốt cho chị em học đòi bắt chước.

Dì khấn hứa rồi thì Bề trên định cho dì dạy trường nữ họ Cái Mơng, ban đầu làm nhỏ dạy phụ ít năm, sau làm lớn cứ dạy đó luôn cho đến khi chết, dạy trọn 38 năm trời.

Ai ai cũng hiểu việc dạy dỗ con nít là việc nặng nề khó nhọc; tập rèn dạy dỗ ít năm, nó vừa theo ý mình thì kế rước lễ, xức trán mà mãn học về giúp cha mẹ, phải lo dạy tập lớp khác, mà dì cứ vậy luôn 38 năm. Dạy mẹ, dạy con rồi dạy cho tới cháu nữa, năm nay có năm mười đứa học trò, vốn bà nội bà ngoại nó là học trò dì hồi trước. Dì có tính dịu dàng nhịn nhục lắm, cho nên học trò thương, cha mẹ nó cũng mến cái đức của dì. Dì cần mẫn việc dạy dỗ lắm, kiếm cách nầy thế kia mà dạy cho học trò mau thông mau giỏi. Ngày nghỉ dì cũng chẳng ở không, lo đóng tập, gạch giấy, đồ chữ sẵn cho học trò viết theo. Việc ca hát ngợi khen Chúa thì dì thích ý lắm, cho nên hễ nghe kinh nào có dấu có phần hay, cha nọ cha kia mới đặt ra, dầu khó mấy dì cũng tìm kiếm và ra sức chịu khó tập luyện cho đặng, hầu hát mà khong khen Chúa. Chẳng những là ân cần dạy chữ cho mau thông mau thuộc, mà còn lo dạy may vá, thêu thùa, đờn hát nữa. Bỡi đó thường năm Bề trên quen cho mấy dì mới khấn hứa đi dạy với dì, có ý cho học tập cách dạy dỗ.

Lại mỗi năm khi mấy dì dạy các nơi tựu về, thì Bề trên định cho dì Isave coi sổ sách cùng hỏi các dì về cách dạy dỗ thể nào. nếu có đều chi chẳng trúng, chẳng tiện mấy, thì dì chỉ cho mà dạy cho mau..

Việc trọng hơn nữa là lo dọn con nít xưng tội, rước lễ vỡ lòng, chịu phép xức trán, thì dì ân cần lo lắng hết sức, lại dạy biểu rõ ràng, có nhiều cha cũng khen. Bỡi dì dạy tại họ đã lâu năm lắm, cho nên đồng nhi nữ lớn nhỏ đều vưng phục mến yêu; tới tháng Đ C Bà hay là lễ gì lớn thì đồng nhi cũng cậy mượn dì chỉ vẽ cho nó cách dọn dẹp sắp đặt cho vển vang rực rỡ, Dì hằng vui lòng giúp nó như mẹ với con.

Mỗi ngày Chúa nhựt lễ cả, hai buổi đọc kinh trong nhà thờ họ thì có dì ở đó luôn; đồng nhi lớn nhỏ mặc lòng, nếu có sái phép đều gì thì dì quở phạt mà chẳng có đứa nào co cượng kình chống, vì vốn nó là học trò cựu tân của dì.

Hôm ngày Chúa nhựt 18 Mai, sớm mai dì cũng còn đi xem lễ mà coi đồng nhi như mọi khi, song trong mình đã mệt mỏi hết sức, giờ chết gần đến mà không kể; trưa bữa ấy thì rét một cử nặng lắm, rồi mệt luôn cho đến chết. Khuya đêm 21 thì dì chịu phép xức dầu thánh, qua ngày 22 quá tám giờ tối thì dì tắt hơi bằng an trong tay Chúa. Nghe dì Isave chết thì nội nhà phước đều sa nước mắt khóc than thương tiếc, mấy dì mấy cô mấy chị là học trò của dì càng xót xa hơn nữa.

Trong họ cũng thông phần buồn tiếc dì lắm, nhất là học trò cựu tân của dì, lao nhao lố nhố khóc kể lu bù. Ba cậu đồng nhi là học trò của dì xưa bèn đứng ra quyên tiền kẻ ít người nhiều, hầu xin lễ hát lớn mà đền ơn trả ngãi cho phỉ tình học trò.

Cha sở họ cũng là cha Bề trên coi sóc nhà phước, biết dì có công lao khó nhọc nhiều năm, và thấy trong họ biết ơn trả ngãi cho dì như vậy, cho nên định đem xác dì lên nhà thờ họ mà làm lễ hát trọng, cho có chỗ đủ cho người ta chầu lễ, nhà thờ nhà phước chứa không hết bổn đạo xem lễ ngày ấy. Có một đều coi động lòng lắm, là thấy học trò nữ nhỏ áo trắng lúp trắng lớp cầm cờ đen, lớp lại cầm đèn đi trước quan tài, coi ra như một đám tang chế lớn, đứa nào đứa nấy khóc lu bù, tay cầm cờ, cầm đèn, tay lau nước mắt, thấy mà thảm. Lễ hát xong làm phép xác rồi đưa vô đất thánh của nhà phước, người ta đi đưa đông lắm.

Ấy quả thật như lời Chúa đã phán: Ai bỏ cữa nhà cha mẹ anh em chị em điền viên vì danh Chúa, thì đặng lãnh lại bằng trăm bằng ngàn và sẽ đặng sống đời đời nữa. Dì Isave Khanh đã đặng y như vậy: Bề trên cùng kẻ già cả thương dì như cha mẹ thương con. Học trò tân cựu mến dì như con mến mẹ, chị em trong nhà phước kính vì dì như chị yêu dấu, Dì đặng an nhàn khoái lạc trong nhà Chúa 43 năm, dầu phần xác ốm yếu song chẳng bao giờ phàn nàn năn nỉ ỉ ôi, việc bổn phận ân cần lo lắng một mực từ nhỏ cho đến chết, chẳng bớt lòng ái mộ sốt sắng việc dạy dỗ; đã đành bỏ hết của đời mà dưng mình làm tôi Chúa cho đến chết; cho nên Chúa cũng để dành mũ triều châu báu xứng đôi cùng công nghiệp dì.

Hỡi những nữ viện tu trong nhà phước, hãy coi lấy đó mà học đòi bắt chước. Hỡi nhi nữ đạo đức muốn dưng mình cho Chúa, hãy xem gương đó mà dõi theo.

Tôi quì chầu lễ cho dì thì tôi bắt nhớ lại công lao khó nhọc cha Bề trên, thật cha khéo vung phân tưới nước, ân cần dạy dỗ ủi an tập luyện, cho nên nhà phước Cái Mơng mới đặng trổ ra nhiều hoa thơm tho mà dưng cho Chúa. Lại cha khéo chọn lựa sắp đặt việc bổn phận cho các dì, dì nào việc gì, thì ám hạp vừa sức dì ấy. Cha đã định cho dì Isave Khanh dạy trường nữ tại họ Cái Mơng thì nhắm lắm. Con mà dễ dạy ấy là mũ triều cho cha. Trông cậy cha con sẽ gặp nhau trên cõi thường sinh đời đời.

Chúng tôi cậy vì danh Chúa nhơn từ xin cho dì Isave kíp vào nơi tiêu sái hưởng Chúa đời đời.

Phaolồ, Linh mục.

.Báo Nam Kỳ Địa Phận năm 1924